Bóng cá còn gọi bong bóng cá, ngư biêu, ngư giao,... Bóng cá của các loài cá lớn như cá chiên, cá tầm, cá lạc, cá đường, cá vàng lớn vùng biển, cá tra, cá ba sa vùng cá nước ngọt... là thực phẩm cao cấp về dinh dưỡng và được dùng làm thuốc.
Bóng cá chứa protid dạng keo (gelatin), lipid, đường, nguyên tố vi lượng và vitamin...; vị ngọt, tính bình; vào thận. Bóng cá có tác dụng bổ thận ích tinh, tư dưỡng cân mạch, chỉ huyết, tán ứ tiêu thũng. Dùng cho các trường hợp di tinh, hoạt tinh, thổ huyết, khái huyết, uốn ván kinh giật, băng huyết, trĩ lậu, đại tiện xuất huyết. Liều dùng và cách dùng: 9 - 50g bằng cách nấu, hầm, xào, rán. Khi dùng nên ngâm rửa bóng cá bằng gừng và rượu trắng, vắt khô. Xin giới thiệu một số món ăn thuốc có bóng cá:
 |
| Súp bóng cá thịt cua. |
Trứng gà chiên bóng cá: bóng cá đã chế biến 150g nướng chín vàng tán bột mịn, mỗi lần dùng 15 - 30g, trộn với 2 quả trứng gà, hấp hoặc chiên trên chảo. Khi ăn, uống với nước ấm có pha chút rượu. Dùng đợt 5 - 7 ngày, cho phụ nữ bị bạch đới, khí hư rong kinh rong huyết, kinh nguyệt không đều.
Bóng cá ngũ vị: bóng cá 50g, lạp xường 3 cây, ớt xào 1 quả, hành lá 2 - 3 nhánh, rượu mai quế lộ 1/3 thìa súp, tỏi 1 củ và gia vị. Lạp xường, ớt thái lát; hành rửa sạch thái ngắn, bóng cá làm sạch thái nhỏ, rán vàng, vớt ra để ráo. Tỏi đập giập, băm nhỏ, phi trong dầu đến thơm, cho lạp xường vào rán chín, sau đó cho hạt điều, ớt và rượu mai quế lộ, hạt nêm vừa ăn. Cho bóng cá rán và hành vào, đảo nhanh và tắt bếp. Món khai vị, có tác dụng bổ tỳ thận. Chữa di tinh, hoạt tinh, thổ huyết, khái huyết, trĩ lậu, đại tiện xuất huyết.
Súp bóng cá thịt cua: bóng cá 10g, xương ức gà, đầu cổ hay chân gà 0,5kg, thịt cua 200g, trứng gà 2 quả, bột năng 100g, hạt nêm, hành tây, rau mùi, hạt tiêu tán mịn. Bóng cá làm sạch thái hạt lựu. Hầm xương gà với khoảng 2,5 lít nước, vớt bọt liên tục để nước trong; khi thịt mềm, bỏ xương, cho hạt nêm vào nước dùng cho vừa ăn. Thịt cua trộn với hành tây, 1/3 thìa cà phê bột tiêu và ít dầu, đảo đều. Cho bóng cá và thịt cua vào nồi nước dùng, nấu chín kỹ. Hòa bột năng với ít nước lạnh, khuấy cho tan, cho bột vào canh, khuấy đều, đun sôi. Trứng đánh tan, rưới vào súp, khuấy đều, múc ra bát, rắc rau mùi thái nhỏ, hạt tiêu. Ăn nóng. Món khai vị, tác dụng bổ tỳ thận, trị đau lưng.
Cháo bóng cá: bóng cá 50g, gạo nếp 50g. Bóng cá sơ chế sạch, thái nhỏ, nấu thành cháo, thêm muối mắm gia vị. Dùng cho phụ nữ bị đau bại vùng thắt lưng, huyết trắng, ăn kém không tiêu do tỳ thận hư nhược.
Bóng cá hấp đường: bóng cá 30g, đường trắng 60g. Bóng cá sơ chế sạch, thái miếng cho vào nồi, cho tiếp đường hòa tan trong nước, đun cách thủy cho chín nhừ. Mỗi ngày ăn 1 lần, liên tục một đợt 7-10 ngày. Dùng cho người trĩ lậu đại tiện xuất huyết.
Kiêng kỵ: Người có rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, đàm thấp không dùng.
Lưu ý: Chọn bóng cá có màu trắng đục hay vàng nhẹ, khô ráo, có độ cứng giòn đặc trưng. Tránh mua loại có màu vàng sậm, ẩm ướt, có mốc hoặc có mùi tanh nồng. Không nên mua nhiều để dự trữ vì bóng cá rất dễ chuyển màu và mốc. Khi chế biến, rửa sạch, ngâm bóng cá trong nước gừng có pha ít rượu trắng để loại bỏ mùi tanh.
Theo SKĐS
