Dân khổ vì xe "quá khổ"!

Kiểm soát lỏng lẻo

"Ngày nào cũng vậy, có hàng trăm xe quá khổ chở gỗ Lào di chuyển trên tuyến đường Tam Hợp - Tam Thái. Nắng nóng oi bức, bụi mù trời mù đất, dân chịu sao thấu. Cán bộ huyện từng bắt quả tang, gọi công an xử lý một lúc cả hàng chục xe quá khổ, thế rồi đâu cũng vào đấy. Không thể chịu được nữa. Mong báo về phản ánh thực trạng này giúp dân..." - một cán bộ xã Tam Thái bức xúc nói qua đường dây nóng của Báo Nghệ An.

Xe chở gỗ quá khổ dừng đậu trên tuyến đường Tam Hợp - Tam Thái (ảnh chụp ngày 9/6/2015).

Ngày 18/4/2015, cán bộ chủ chốt huyện Tương Dương trên đường vào Tam Hợp dự Đại hội Đảng bộ xã, bắt gặp 13 xe chở gỗ từ Lào về. Thấy hầu hết các xe có dấu hiệu vi phạm chở quá thành thùng, không đăng ký đăng kiểm, ngay sau đó đã gọi điện yêu cầu lực lượng chức năng vào kiểm tra. Qua kiểm tra, Công an huyện Tương Dương xác định cả 13 xe đều vi phạm lỗi chở quá chiều dài xe; có 4 xe đã hết hạn kiểm định và đã xử phạt các lái xe 21.700.000 đồng, chủ phương tiện 27 triệu đồng, tạm giữ 4 xe hết hạn kiểm định; tước quyền sử dụng giấy phép lái xe của 13 lái xe trong thời gian 1 tháng. Dù vậy, vấn nạn xe quá khổ vẫn hoành hành trên tuyến đường Tam Hợp - Tam Thái vẫn không giảm. 

16h30 ngày 9/6, một cán bộ xã Tam Thái lại báo tin: "Có hơn 10 xe đang trên địa phận bản Can, thể nào họ cũng dừng lại bản Lủng để chờ tối mới ra Quốc lộ 7 để về bãi. Các anh xuống đi". Quả không sai. Hơn 20 phút sau có mặt ở bản Lủng (thuộc xã Tam Thái, sát kề Quốc lộ 7), đã thấy có một đoàn xe đầu kéo hiệu Huyndai chất đầy gỗ chòng chành kéo về rồi dừng lại bên vệ đường. Trời nắng nóng 41 - 42 độ, oi nồng, vậy nên sau khi dừng xe, cánh lái xe, số kéo nhau vào quán nước; số dạt xuống các bụi cây ven đường ngồi nghỉ. Qua kiểm tra, có tất cả 9 xe đều trong tình trạng quá đát sử dụng, chở đầy những cây gỗ khổng lồ quá chiều dài xe. "Hơn đúng 2 sải tay" - ông Ngân Dương Đại (65 tuổi), một đảng viên của bản Lủng đo phần vượt qua chiều dài xe nói. Tại sao họ lại dừng ở đây? Họ tránh công an đấy. Bây giờ mà ra quốc lộ thì sợ bị bắt, bị phạt. Họ chờ khi trời tối mới tiếp tục đi về bãi. Khoảng 19 giờ là họ đi thôi...

19h30, cánh lái xe lục tục trở lại. Đèn pha bật sáng chói lòa, máy gầm rít ầm ào, di chuyển khỏi bản Lủng qua cầu Cánh Tráp tiến về các bãi gỗ ỏ Na Tổng (bản tiếp theo của xã Tam Thái). Từ bản Lủng về bản Na Tổng, phải qua Quốc lộ 7 khoảng 5 km, không có lực lượng chức năng kiểm soát, cả 9 xe bình yên vào bãi hạ gỗ. 

Xe chở gỗ quá khổ dừng đậu trên tuyến đường Tam Hợp - Tam Thái (ảnh chụp ngày 9/6/2015)

Dân khổ

Đi dọc tuyến đường Tam Thái - Tam Hợp trong chiều 10/6, đủ cảm nhận được nỗi khổ của những gia đình sống dọc theo tuyến đường. Mỗi lần xe chở gỗ chạy qua là mỗi lần bụi ngút trời. Cây cối, nhà cửa, vật dụng... bám dày từng lớp bụi. Lá cây vì bụi không còn sắc xanh. Để chống bụi, phần lớn các gia đình đều đóng của kín mít, hiên nhà giăng bạt; một số hộ có nguồn nước thì phun đẫm phần đường trước nhà. Dọc cả tuyến đường là lởm chởm, gồ ghề đầy những hủm, hố vì vậy chỗ dày bụi, chỗ lại sũng bùn lầy. Bà Lô Thị Hương (bản Lủng), nhà cách đường đến hơn 20m, nhưng cũng "hết khổ" với bụi, bức xúc cho biết: "Mỗi khi xe chở gỗ chạy qua, gió kéo bụi thốc vào nhà như những cơn mưa đất. Ăn trong mưa bụi, sống trong mưa bụi, ngủ cũng trong mưa bụi. Khổ lắm...”.

Nhà cửa, cây cối 2 bên tuyến đường Tam Hợp - Tam Thái lầm trong bụi đất.

Xã Tam Thái có 4 bản là bản Lủng, bản Can, bản Khởi, bản Xoóng Con với hàng trăm hộ dân "đang phải sống mòn với bụi". Có nhà ở sát đường, lại từng là Bí thư Chi bộ của bản Lủng, nên ông Ngân Dương Đại rất nhiều lần thay mặt dân bản phản ánh tình trạng này với xã, với huyện và tại các cuộc tiếp xúc cử tri. Trong bức xúc, ông nói: "Các loại xe quá khổ, quá tải chở gỗ chạy ầm ầm ngày này qua ngày khác khiến ai cũng bức bối. Không chỉ làm nát đường, gây bụi bặm mà còn nguy hại mất an toàn giao thông. Vào ban đêm, người và phương tiện lưu thông càng bị cản trở tầm nhìn bởi những chiếc xe kềnh càng và bụi đỏ...".

Lỳ Bá .V, một người dân từ bản Pả Lõm, xã Tam Hợp chở người nhà ra bệnh viện huyện khám bệnh. Trời nắng chang chang, oi bức vô cùng nhưng cả 2 người đều phải mặc áo mưa để chống bụi. Gương mặt của V. bụi nhuốm vàng cả tóc tai, mày mặt. Khi chúng tôi hỏi chuyện, anh bực bội cho hay: "Xe chở gỗ chạy mấy năm nay rồi chứ mới mẻ gì. Khổ vì xe vì đường thế nào cứ nhìn chúng tôi thì biết, cần gì phải hỏi...".

Đầu tư đường là lãng phí?!

Nhằm đáp ứng nhu cầu về cơ sở hạ tầng giao thông, đáp ứng nhu cầu đi lại phục vụ sản xuất và đời sống của nhân dân, góp phần phát triển KT-XH và đảm bảo QP-AN địa bàn xã Tam Thái, Tam Hợp và các vùng phụ cận huyện Tương Dương, ngày 31/10/2013, UBND tỉnh có Quyết định số 5145/QĐ.UBND-GT phê duyệt dự án đầu tư xây dựng đường giao thông Tam Thái - Tam Hợp với tổng mức đầu tư trên 109 tỷ đồng (từ nguồn vốn 30a; ngân sách tỉnh hỗ trợ; vận động ngân sách Trung ương hỗ trợ và các nguồn vốn hợp pháp khác). Ông Nguyễn Văn Thắng, Trưởng phòng Công Thương huyện Tương Dương cho biết, theo kế hoạch, nguồn vốn phân bổ trong năm 2015 là 15 tỷ đồng; hiện tại, đã được cấp 12,5 tỷ đồng; dự kiến quý III/2015, huyện Tương Dương sẽ mở thầu và tiến hành thi công hạng mục hạ tầng nền đường.

Chúng tôi băn khoăn: Vẫn tiếp diễn nạn xe quá khổ, quá tải, liệu có thể thi công đường? Trưởng phòng Công Thương Nguyễn Văn Thắng trả lời: "Có trên 20 doanh nghiệp vận chuyển gỗ qua Cửa khẩu Tam Hợp. Hàng ngày có trên 100 xe tải trọng tải lớn vận chuyển với số lượng gỗ lớn qua tuyến đường đã làm hư hỏng nghiêm trọng tuyến đường, gây ô nhiễm môi trường ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân 2 xã Tam Thái, Tam Hợp. Vào mùa mưa, các phương tiện ô tô không thể lưu thông qua tuyến đường này. Theo kế hoạch đã được UBND tỉnh phê duyệt thì tuyến đường Tam Thái – Tam Hợp sẽ được đầu tư vào năm nay từ nguồn vốn quốc phòng - an ninh, Chương trình 30a. Do đây là tuyến đường độc đạo, một bên là núi cao, một bên là vực thẳm nên khi thi công dự án các phương tiện vận tải sẽ không lưu thông được. Vì vậy, để đảm bảo việc thi công theo kế hoạch, huyện đang đề nghị UBND tỉnh không cấp phép nhập khẩu gỗ qua Cửa khẩu Tam Hợp nữa…".

Tuyến đường Tam Hợp - Tam Thái có vai trò quan trọng, ngoài phát triển KT-XH còn là mục tiêu đảm bảo quốc phòng - an ninh của một vùng biên. Vì vậy, việc đầu tư xây dựng tuyến đường này là hết sức cần thiết. Tuy nhiên, các lực lượng chức năng, nhất là các đơn vị đóng trên địa bàn huyện Tương Dương như công an, bộ đội biên phòng, kiểm lâm... cần tăng cường phối hợp quản lý chặt chẽ các loại xe chuyên chở gỗ. Nếu để tình trạng xe quá khổ, quá tải như hiện nay thì việc đầu tư hàng trăm tỷ đồng xây dựng tuyến đường sẽ là một sự lãng phí ghê gớm, bởi rồi, đường sẽ lại bị cày xới, cuộc sống người dân tiếp tục bị ảnh hưởng…