Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn

(Baonghean.vn)- Cử tri tỉnh Nghệ An kiến nghị: Chủ trương của Đảng và Nhà nước ta là “Đến năm 2020, Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp”. Tuy nhiên, quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp và nông thôn chưa được quan tâm đúng mức, tốc độ diễn ra còn chậm và có nhiều lúng túng; sản xuất nông nghiệp còn mang tính tự phát, thiếu bến vững, hiệu quả thấp; nhiều vấn đề mới phát sinh trong nông nghiệp, nông thôn, nông dân chậm được giải quyết. Đề nghị Chính phủ cần có giải pháp quyết liệt để đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn đáp ứng mục tiêu đề ra.

Vấn đề này ngành chức năng trả lời  như sau:

Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX) về đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn thời kỳ 2001 - 2010, Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã xác định công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Chính phủ đã thể chế hóa chủ trương của Đảng thành các cơ chế, chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Nhờ vậy và với sự quan tâm, nỗ lực của các ngành, các cấp, của bà con nông dân, nông nghiệp đã liên tục phát triển với tốc độ tăng trưởng khá. Sản lượng nhiều loại sản phẩm tăng mạnh, chất lượng được cải thiện, tổ chức sản xuất được đổi mới, cơ sở hạ tầng ngày càng được cải thiện, trình độ khoa học kỹ thuật được nâng lên.

Người dân xã Châu Cường, Quỳ Hợp làm đường giao thông nông thôn. Ảnh tư liệu minh họa

Sản xuất nông nghiệp không chỉ đáp ứng dồi dào nhu cầu tiêu dùng trong nước đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, mà còn tạo điều kiện xuất khẩu nhiều loại nông sản với quy mô lớn, đưa nước ta thành nước xuất khẩu nông sản lớn trên thế giới. Nông nghiệp phát triển đã góp phần quan trọng giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho nông dân, hỗ trợ tích cực xóa đói giảm nghèo ở nông thôn.

Tuy nhiên, nông nghiệp cũng bộc lộ nhiều tồn tại và phải đối mặt với nhiều thách thức. Trước hết là tốc độ tăng trưởng có xu hướng chậm lại, kém bền vững; sức cạnh tranh của nhiều loại nông sản còn thấp, chất lượng, hiệu quả chưa cao, trong khi cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt hơn. Mặt khác, điều kiện phát triển nông nghiệp đã có nhiều thay đổi; trong nước, người tiêu dùng quan tâm hơn tới chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm; nông nghiệp chuyển mạnh sang sản xuất hàng hóa; cạnh tranh về các nguồn lực gia tăng; biến đổi khí hậu làm môi trường sản xuất nông nghiệp có nhiều thay đổi phức tạp.

Trong thời gian tới, để tiếp tục thực hiện mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn, Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương quyết liệt triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp chủ yếu sau:

Một là, đổi mới tư duy về tăng trưởng trong nông nghiệp là mang lại hiệu quả sản xuất, chú trọng chất lượng và giá trị, chứ không chỉ đơn thuần tăng về sản lượng, doanh thu hay giá trị xuất khẩu; chuyển hướng sang phát triển một nền nông nghiệp hiện đại; thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ chính trị hàng đầu của cả hệ thống chính trị, coi như một khâu đột phá chiến lược trong giai đoạn trước mắt, đảm bảo sự ổn định xã hội, tạo động lực chuyển đổi cơ cấu kinh tế, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Hai là, rà soát, nâng cao chất lượng quy hoạch và quản lý quy hoạch đảm bảo tính thống nhất giữa quy hoạch sản xuất nông nghiệp với quy hoạch sử dụng đất, hình thành các vùng sản xuất hàng hoá có lợi thế so sánh, sản xuất các mặt hàng nông sản chiến lược, xuất khẩu chủ lực.

Gắn quy hoạch xây dựng nông thôn mới với quy hoạch đô thị, quy hoạch phát triển nông nghiệp với quy hoạch phát triển công nghiệp, dịch vụ theo hướng dựa vào thị trường mở cả trong trung hạn và dài hạn. Chú trọng phát triển các ngành công nghiệp và dịch vụ hỗ trợ nông nghiệp để phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu. Phát triển ngành nghề, hệ thống thương mại, chợ ở các vùng nông thôn.

Đưa máy gặt đập liên hoàn vào sản xuất ở cánh đồng mẫu lớn xã Quỳnh Thạch, Quỳnh Lưu. Ảnh tư liệu

Ba là, thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng khoa học công nghệ, coi đây là khâu đột phá phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa. Đẩy mạnh hỗ trợ nông dân sử dụng các giống cây trồng, vật nuôi có năng suất và giá trị thương phẩm cao; phổ biến áp dụng VietGap và các quy trình sản xuất tốt khác có xác nhận; đẩy mạnh cơ giới hóa, áp dụng kỹ thuật tưới tiết kiệm, công nghệ cao, công nghệ sinh học, viễn thông, viễn thám… gắn với các công nghệ xanh và công nghệ sạch, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, chất lượng và giá trị các sản phẩm. Đồng thời, phát huy cao hơn vai trò của doanh nghiệp trong nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng khoa học công nghệ, liên kết với các tổ chức khoa học công nghệ.

Bốn là, đổi mới quan hệ sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp, thay đổi mô hình sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ, thiếu liên kết, chủ yếu ở quy mô hộ sang mô hình sản xuất quy mô lớn, tập trung dựa vào doanh nghiệp, hợp tác xã và trang trại. Phát triển các hình thức tổ chức sản xuất phù hợp, hiệu quả để tạo sức mạnh cung cấp cho thị trường những lô hàng NLTS lớn.

Tiếp tục hình thành các hợp tác xã, tổ hợp tác để tập hợp nông dân tham gia có hiệu quả các chuỗi giá trị. Tích cực thực hiện tái cơ cấu, cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước; sắp xếp lại các công ty nông, lâm nghiệp theo định hướng thị trường. Bên cạnh tái cơ cấu đầu tư công và dịch vụ công, cần ưu tiên các hình thức đầu tư có sự tham gia giữa nhà nước và tư nhân.

Năm là, đổi mới và từng bước hoàn thiện thể chế, chính sách theo hướng phát huy cao hơn, hiệu quả hơn cơ chế thị trường, nhất là trong lĩnh vực đất đai, lao động, vật tư, vốn, sở hữu trí tuệ… Rà soát, sửa đổi cơ chế, chính sách đất đai, đầu tư, tài chính, tín dụng, thương mại nhằm thu hút các thành phần kinh tế trong và ngoài nước đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. 

PV (TH)