(Baonghean) Lúa xuân năm nay được mùa nhưng trong thời gian thu hoạch, dự báo mưa sẽ xảy ra thường xuyên trên diện rộng. Để hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại trong quá trình thu hoạch cũng như tổn thất sau khi gặt, người dân cần khẩn trương đẩy nhanh tiến độ.
Hối hả thu dọn những bó lúa cuối cùng trong cơn mưa chiều sắp đến, chị Cao Thị Hà (khối 3, Thị trấn Hưng Nguyên) vui vẻ cho biết: Vụ xuân năm nay, gia đình chị gieo cấy hơn 3 sào lúa. Cách đây vài ngày, thấy lúa đã chín với tỷ lệ gần 90%, anh chị quyết định gặt ngay. Mưa rải rác cả tuần nay rồi và nhìn trời vẫn chưa có dấu hiệu ngớt hẳn, lại được khuyến cáo thu hoạch sớm để vừa tránh mưa, vừa làm đất nhanh cấy vụ hè thu nên chúng tôi không chờ chín hoàn toàn mới gặt, chẳng thà "xanh nhà hơn già đồng" cô ạ.
Hơi muộn so với nhiều địa phương khác, đến ngày 25/5, Hưng Nguyên mới bắt đầu thu hoạch lúa vụ xuân. Tuy nhiên, theo ông Hoàng Đức Ân - Phó phòng Nông nghiệp huyện thì hiện số lượng máy gặt đập liên hợp trên địa bàn huyện khá nhiều (bình quân 5-7 máy/xã), chưa kể số máy gặt tay trong các gia đình. Bởi vậy, chỉ sau 3-4 ngày, các xã vùng trong và vùng giữa của huyện như Hưng Lĩnh, Hưng Long, Hưng Thông, Hưng Tiến... đã gặt được trên 40% diện tích, với năng suất bình quân ước đạt khoảng trên 63 tạ/ha, thậm chí những xã gieo cấy lúa lai như Hưng Lam, Hưng Xá... năng suất lên tới 72- 76 tạ/ha.
Sử dụng máy gặt đập liên hợp thu hoạch lúa vụ xuân ở Hưng Nguyên.
Ảnh: Quỳnh Lan
Do vụ xuân bị kéo chậm khoảng 5 - 7 ngày do rét kéo dài đầu vụ nên huyện đã chỉ đạo bà con khẩn trương thu hoạch ngay khi lúa chín khoảng 80- 85%. Dự kiến các xã vùng trong sẽ gặt xong trước 5/6, vùng giữa khoảng 10/6 và gần 1.000 ha ở các xã vùng ngoài như Hưng Yên, Hưng Trung và Hưng Tây đến khoảng 15/6 mới thu hoạch được, vì đây là trà lúa xuân muộn tránh rét đầu vụ. Cũng vì vậy, huyện chủ trương bơm nước ngay cho những địa phương gặt được 50% diện tích, nhằm đẩy nhanh tiến độ làm đất và gieo cấy hè thu.
Vụ xuân năm nay, Yên Thành gieo cấy 13.400 ha lúa, trong đó gần 700 ha trổ trước 20/4 và trà trổ muộn nhất là từ mùng 5- 10/5. Ông Nguyễn Văn Dương - Trưởng phòng Nông nghiệp huyện, cho biết: Yên Thành bắt đầu gặt từ 15/5 và theo kế hoạch, khoảng 2/6 sẽ cơ bản xong, trừ khoảng 300 ha ở các xã vùng cao trổ vào trà sau sẽ phải thu hoạch sau 5/6.
Do tính căng thẳng về thời vụ, Yên Thành đang dùng mọi biện pháp để có thể cấy xong lúa hè thu trước 15/6. Huyện đã khuyến cáo bà con khẩn trương ra đồng gặt và phơi sấy những diện tích lúa chín khoảng 90% trở lên, vừa giải phóng đất sản xuất hè thu, vừa né tránh ngập úng cục bộ do mưa sau tiết tiểu mãn, đồng thời giảm thiệt hại sau thu hoạch cả về lúa và rơm rạ dùng làm thức ăn trong chăn nuôi. Ngoài những xã có đất nương mạ như Lăng Thành, Hậu Thành, Khánh Thành... thì tại các xã vùng sâu trũng như Nhân Thành, Phú Thành, Vĩnh Thành... bà con đã chủ động cắt bớt một số diện tích lúa non để lấy đất bắc mạ cấy. Đến nay, cơ bản các xã đều đã hoàn thành việc bắc mạ, nhiều nơi mạ đã lên 4-5 lá, sΩn sàng xuống đồng vào đầu tháng 6.
Theo Giám đốc Sở NN&PTNT - ông Nguyễn Thọ Cảnh: Đến nay, toàn tỉnh đã gặt được trên 15.000 ha trong tổng diện tích lúa vụ xuân là 88.600 ha, phần lớn trên các cánh đồng, lúa đang bước vào thời kỳ chín - thu hoạch. Trong khi đó, hiện đang là thời điểm sau tiết tiểu mãn, khả năng mưa lớn, gây ngập úng là rất cao do trước tiết tiểu mãn năm nay, mưa trên địa bàn tỉnh ta rất hạn chế, nắng nóng khốc liệt. Vì vậy, các địa phương cần khẩn trương huy động mọi lực lượng, phương tiện tranh thủ những ngày nắng ráo để ra đồng thu hoạch, không đợi lúa chín rộ - ông Cảnh cho biết. Đặc biệt, những diện tích ở vùng sâu trũng dễ bị ngập lụt thì chỉ cần lúa chín khoảng 80 - 85% là phải tranh thủ gặt càng nhanh càng tốt; vừa hạn chế được thiệt hại do lúa ngập nước, vừa có thể phơi được lúa, đảm bảo chất lượng gạo cũng như giữ rơm rạ khô phục vụ chăn nuôi. Chú ý dùng các biện pháp như phơi, sấy, quạt để hạn chế lúa mọc mầm, tránh tình trạng "không mất ngoài đồng nhưng lại mất trong nhà".
Theo khuyết cáo của ngành Nông nghiệp, do thời vụ sản xuất hè thu rất gấp (vùng sâu trũng gặt trước 30/8 và vùng cao vào trước 5/9 để tránh mưa lụt vào cuối vụ). nên thu hoạch đến đâu làm đất, gieo cấy lúa hè thu đến đó với phương châm "càng sớm càng tốt". Do thời tiết vụ hè thu nắng nóng, nên tốt nhất là cắt sạch rạ rồi mới làm đất, tránh tình trạng gốc rạ bị phân hủy, tạo nhiệt độ cao trong ruộng và gây ngộ độc cho lúa mới cấy, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây lúa ở giai đoạn đầu.
Đặc biệt, người dân tuyệt đối không gieo thẳng trong vụ hè thu để có thể tiết kiệm nước cho sản xuất, nhất là trong xu thế thời tiết diễn biến phức tạp, khó lường như hiện nay. Bên cạnh đó, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do hạn hán, các biện pháp tích trữ và quản lý nước phải được nghiêm túc thực hiện ngay từ bây giờ. Những vùng khó khăn không đủ nước tưới hoặc hay bị lũ sớm cần có kế hoạch chuyển đổi sang cây trồng khác có hiệu quả kinh tế cao hơn.
