Mùa Vu Lan nghĩ về Tứ Ân trong Phật giáo

Đạo hiếu trong Lễ Vu Lan 

Với dân tộc Việt Nam, đó gọi là đạo hiếu. Sự du nhập của Phật giáo - một tôn giáo gần gũi với quan niệm sống, lối hành xử thường ngày của con người đã góp phần làm phong phú thêm giá trị văn hóa - đạo đức truyền thống khi hòa quyện nghi thức tôn giáo với đạo lý làm người.

Lễ Vu Lan hằng năm, vì thế đã trở thành một thứ tín ngưỡng dân gian, là dịp để mỗi người thể hiện sự hiếu nghĩa, báo đáp công ơn sinh thành dưỡng dục của mẹ cha.

Đạo hiếu xem công sinh thành dưỡng dục, nuôi nấng, dạy dỗ của cha mẹ với con cái cao tựa Thái Sơn, tinh khiết, thẳm sâu như suối nguồn vô tận. Người làm cha, làm mẹ luôn lấy sự thành đạt, trưởng thành của con cái làm niềm hạnh phúc lớn nhất của đời mình. Phận làm con, biết giữ gìn nề nếp gia phong, biết yêu thương cha mẹ, kính trên, nhường dưới.

Trong nhà thì hòa thuận, ngoài xã hội thì thân ái chan hòa, không để cái xấu cám dỗ, không để cha mẹ phiền lòng là cách tốt nhất thể hiện sự hiếu hạnh của con cái đối với mẹ cha. Với người Việt Nam, Hiếu chính là Hiếu đạo (đạo làm con), Hiếu dưỡng (chăm sóc, nuôi dưỡng), Hiếu đễ (kính trọng cha mẹ và tôn trọng anh chị), Hiếu thuận (hiếu với cha mẹ và hòa thuận với anh em)...

Từ ngày lễ báo hiếu của Phật giáo, Lễ Vu Lan đã trở thành sự kiện quen thuộc với nhiều người, mang ý nghĩa sâu sắc về tấm lòng biết ơn, đạo lý hiếu thảo của người phương Đông. Ảnh: Hồ Chiến

Nhịp sống hiện đại luôn cuốn con người vào vòng quay gấp gáp bận rộn của nó. Kéo theo đó là sự thay đổi quan niệm về đạo đức, qui tắc ứng xử của một số người. Nhưng dù là gì thì chữ “Hiếu” vẫn luôn vẹn nguyên ý nghĩa. Đó là sự tôn trọng, trân quý công ơn của đấng sinh thành. 

Bắt nguồn từ câu chuyện báo hiếu với Mẹ của Đức Mục Kiền Liên Bồ Tát. Bằng con đường tu tập của mình, Ngài đã giải thoát cho linh hồn mẹ mình khỏi vòng tội lỗi, được siêu sinh.

Lễ Vu Lan ở một ngôi chùa trên địa bàn thành phố Vinh. Ảnh: Hải Vương

Lễ Vu Lan - sinh hoạt tín ngưỡng dân gian truyền thống

 Từ một nghi thức mang màu sắc văn hóa Phật giáo, Lễ Vu Lan dịp tháng 7 hàng năm dần trở thành một sinh hoạt tín ngưỡng dân gian truyền thống của người Việt Nam. Vu Lan là dịp để gia đình sum họp; con cháu hỏi han, chia sẻ với ông bà, cha mẹ về niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống, cầu cho cha mẹ được hưởng phúc lành; hồi hướng đến tổ tiên, thắp nén hương thơm nguyện cầu cho vong linh người đã khuất được siêu sinh tịnh độ.

Mùa Vu Lan báo hiếu, các chùa thường tổ chức cho Phật tử cầu siêu để vong linh ông bà, cha mẹ đã khuất được siêu sinh tịnh độ.

Lễ Bông hồng cài áo trong mùa Vu Lan là để người được cài bông trắng không quên cha mẹ mình đã khuất. Ảnh: Hải Vương

Lễ Bông hồng cài áo trong mùa Vu Lan là để người được cài bông trắng không quên cha mẹ mình đã khuất; người được cài bông hồng sẽ thấy mình hạnh phúc khi còn cha, còn mẹ mà biết sống sao cho cha mẹ khỏi phiền lòng. Để ai cũng hiểu rằng: “Đi khắp thế gian không ai tốt bằng mẹ, gánh nặng cuộc đời không ai khổ bằng cha; Nước biển mênh mông không đong đầy tình mẹ, Mây trời lồng lộng không phủ kín công cha!”

Cuộc sống muôn màu muôn vẻ, báo hiếu với đấng sinh thành, mỗi người có một cách riêng, nhưng đâu chỉ là lo bù đắp cho cha mẹ đủ đầy vật chất lúc tuổi già ốm đau, bệnh tật, mà quan trọng là sự quan tâm, sẻ chia với cha mẹ những gì bình dị nhất, chân thành nhất. Dân gian có câu: “Miếng trầu không đẹp ở người têm, mà đẹp ở người đem dâng!”. 

Lễ Vu Lan báo hiếu ở chùa Diệc (TP. Vinh). Ảnh: Hải Vương

Có người vì mải lo việc mưu sinh mà xao nhãng việc chăm sóc cha mẹ, ông bà. Lớp trẻ thì lúc nào cũng quay cuồng với chuyện học hành, vui chơi. Có biết đâu rằng, không ít người già dẫu sống chung một nhà với con cháu, nhưng vẫn lặng lẽ khóc thầm vì buồn tủi, cô đơn ngay giữa ngôi nhà của mình.

Thậm tệ hơn, lại có những đứa con bất hiếu coi cha mẹ già là gánh nặng nên đã hắt hủi, thậm chí là đánh đập, ngược đãi người đã mang nặng đẻ đau ra mình. Vì thế, có những người già không nơi nương tựa, hoặc không chịu được “tiếng bấc tiếng chì” của con cái, phải lang thang kiếm sống hoặc vào sống ở các Trung tâm bảo trợ xã hội, nương nhờ cửa Phật, trông cậy vào lòng thương của cộng đồng. Đó là những hành vi biểu hiện sự xuống cấp đạo đức của một số người mà xã hội cần phải lên án, pháp luật cần phải can thiệp để chung tay xây dựng một cuộc sống chan chứa tình yêu thương và trách nhiệm.

Lễ Vu Lan thường niên là một sự kiện dần thu hút sự chú ý của người dân thành phố Vinh những năm gần đây. Ảnh: Hải Vương

Không ai có quyền đối xử tệ bạc và bất công với người già. Là con cháu lại càng không được phép. Không xã hội văn minh nào lại coi việc ngược đãi, tàn ác với cha mẹ là điều bình thường! Trẻ em không nghe người lớn nói gì, nhưng chúng sẽ mở căng mắt ra nhìn xem người lớn làm gì và chúng sẽ làm theo. Đừng để phải khóc khi quá muộn, nếu có những việc mà hôm nay, mỗi người có thể làm cho đấng sinh thành của mình.

Mùa Vu Lan là dịp để mỗi người chúng ta nghĩ về Tứ Ân, nghĩ về đạo hiếu nghĩ của con cái đối với cha mẹ ông bà - đó điều quan trọng cốt lõi nhất của mỗi người.