Ngày Xuân đi nghe hát ca trù

(Baonghean.vn) - Trong những ngày đầu xuân năm mới, âm thanh của mùa xuân với tiếng trống chầu, đàn đáy, nhịp phách, lời ca thắm thiết của ca trù tại các đình làng, Nhà văn hóa, hay các gia đình mừng thọ đầu năm ở Diễn Châu lại rộn ràng vang lên.

Nhu cầu được xem diễn xướng môn nghệ thuật độc đáo này dường như đã trở thành một món ăn tinh thần không thể thiếu trong sinh hoạt văn hóa của cộng đồng, nhất là trong dịp Tết đến Xuân về. Xuân nào cũng vậy, rất nhiều người ở xã Diễn Hoa đã chọn cho mình thú vui nghe hát ca trù tại đình làng vào đêm giao thừa. Đến đây, mỗi người như có cảm giác đang lạc giữa những cuộc hát ả đào từ ngàn xưa, để tâm hồn thảnh thơi hướng về cội nguồn. Ngoài những bài hát cổ mang âm hưởng sâu lắng thì các thành viên câu lạc bộ cũng đã sáng tác mới nhiều bài mừng Đảng, mừng Xuân, nhớ ơn Bác Hồ…Vì vậy mà bà con cảm thấy gần gũi và dễ hiểu, dễ nghe.

CLB ca trù Diễn Hoa hát phục vụ bà con nhân dân đầu xuân. Ảnh: Mai Giang.

Hát ca trù trong thời khắc chuyển giao đất trời đã làm cho ngày xuân ở đây thật ấm áp, đậm đà bản sắc truyền thống. Nghệ nhân Cao Xuân Thưởng chia sẻ: “Cảm động lắm, bởi làng mình vẫn giữ được những nét truyền thống mà mình mong muốn, được hát, được diễn trong thời khắc đón năm mới này mình cảm thấy đàn ngọt hơn, hát hay hơn”.

Còn chị Cao Thị Xuân – người dân xã Diễn Hoa – huyện Diễn Châu cho biết:  Được nghe ca trù nó truyền đến cho người nghe cảm giác ấm áp tình người, tôi mong loại hình nghệ thuật này tiếp tục được phát huy.

Trong tiết trời mùa xuân, các thành viên câu lạc bộ ca trù làng Đoài, Diễn Liên người khăn gấm, người mặc áo tứ thân ngồi đối diện hai bên để hát và nghe hát. Để lưu giữ loại hình nghệ thuật truyền thống này, các cụ trong Câu lạc bộ đã tập hợp những em nhỏ có năng khiếu hát ca trù để cho nghe và truyền dạy. Với hình thức học từng bài, từng cách gõ phách, đánh đàn, đến nay các thành viên câu lạc bộ đã hát thành thục nhiều làn điệu. Vì vậy mà ngày xuân, Câu lạc bộ nhận được nhiều lời mời biểu diễn từ các dòng họ, các xóm, các gia đình tổ chức mừng thọ đầu xuân.

Em Võ Thị Mai Anh, tuy còn trẻ nhưng đã hát thành thạo nhiều làn điệu ca trù Ảnh: Mai Giang.

Điều nổi bật trong các cuộc hát ca trù Diễn Liên là hình ảnh cha đàn, con hát của ông Võ Công Súy và chị Võ Thị Mai hay em Võ Thị Mai Anh mới 16 tuổi nhưng đã hát thành thạo nhiều làn điệu. Em Mai Anh  tâm sự: Em thích ca trù nên em muốn các bạn cùng trang lứa với em thì có thế đón chào, mở lòng với văn hóa ca trù. Khi đi hát thì thấy nhiều người xem, họ khen mình hát hay rồi thích hát.

Những bậc cao niên ở Diễn Yên kể rằng, từ xưa đến nay, nơi đây vốn nổi tiếng là miền đất hát, là nơi phát tiết của sinh hoạt văn nghệ dân gian ca trù ở Nghệ An. Đặc biệt, từ thế kỷ 17, giáo phường ca trù Kẻ Lứ với những ca nương thanh sắc tài duyên nổi tiếng, được vua quan hết sức thích thú và thường xuyên mời vào cung biểu diễn.

Ngày nay tại Đình Cháy, đã trở thành nơi sinh hoạt văn hóa, phục vụ bà con thưởng thức ca trù trong những ngày đầu xuân. Tiếng tính tang, tòm chát... ứ hử ư hừ của các đào, kép say sưa biểu diễn khiến cho không gian ngày xuân ở đây thật rộn ràng, ấm áp mà thiêng liêng. Ngày hội “Ca cầm” tuy là hoạt động thường niên của CLB mỗi khi tết đến xuân về nhưng năm nào bà con nhân dân cũng đến nghe ca trù chật cả sân đình.

CLB ca trù Diễn Yên biểu diễn tại Đình Cháy mỗi dịp Tết dến Xuân về. Ảnh: Mai Giang.

Là người cầm chầu, ông Trần Cảnh Yên – Chủ nhiệm CLB ca trù huyện Diễn Châu trao đổi: Tính chất của nghệ thuật ca trù là mang tính thính phòng phục vụ lễ hội năm mới nên nó làm cho sắc xuân thêm cái nét truyền thống dân gian rất đẹp.

Với những nỗ lực của chính quyền cũng như các nghệ nhân, ca nương, nên sinh hoạt văn hoá dân gian Ca trù đang trở thành một “món ăn tinh thần” không thể thiếu trong cộng đồng dân cư và được coi như là một “đặc sản” trong “thực đơn” ngày Xuân của các lễ hội, các sinh hoạt văn hóa truyền thống như mừng thọ, giỗ tổ, hội làng, của cộng đồng làng quê.

Ông Trần Sỹ Hồng – Phó trưởng phòng Văn hóa Thông tin Diễn Châu trao đổi thêm: Chính quyền địa phương phối hợp nhịp nhàng với các ban quản lý di tích như Đình Phượng Lịch, di tích Đông các đại học sỹ Thái Doãn Nguyên hay di tích Ngô Trí tri ở Diễn Hoa tổ chức hát ca trù trong dịp đầu xuân 2017; trong tháng Giêng, tổ chức giao lưu cho các CLB ca trù tại Đền Cuông.

Trong tiết trời vào xuân, những thanh âm cuốn hút của ca trù như dẫn dụ, thoáng buông lơi, chốc níu kéo, cứ quyến luyến bước chân mỗi người. Những lớp nghệ nhân, ca nương mới đã và đang tiếp nối nhau gìn giữ và phát huy những giá trị độc đáo của ca trù. Góp phần bảo tồn và gìn giữ cho vùng đất Hoan Diễn ngàn năm văn hiến một di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc.

Mai Giang