Sáng mãi hào khí khởi nghĩa Bắc Sơn

(Baonghean.vn) - Bắc Sơn - Đình Cả - Thái Nguyên, những địa danh đã đi vào lịch sử trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta. Tại vùng căn cứ địa cách mạng này, cách đây 76 năm, ngày 27-9-1940, quân và dân ta đã tiến hành trận đánh đồn Mỏ Nhài, mở đầu cuộc khởi nghĩa vũ trang đầu tiên của cách mạng Việt Nam do Đảng lãnh đạo.

Sau khi Pháp đầu hàng Đức ở chính quốc ngày 22/6/1940, phát xít Nhật liền tìm cách nhảy vào chiếm thuộc địa Đông Dương của Pháp. Phát xít Nhật buộc chính quyền thuộc địa Đông Dương phải nhượng cho chúng nhiều quyền lợi. Để làm áp lực cho đòi hỏi này, ngày 22/9/1940, phát xít Nhật cho quân vượt biên giới Việt-Trung đánh vào Lạng Sơn, đồng thời cho 6.000 quân theo đường biển đổ bộ lên Đồ Sơn (Hải Phòng).

Hình ảnh cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn ngày 27/9/1940.

20 giờ, ngày 27/9/1940, dưới sự lãnh đạo của Đảng, hơn 600 quân khởi nghĩa, gồm đủ các dân tộc Tày, Dao, Nùng, Kinh đã tấn công đồn Mỏ Nhài (châu lỵ Bắc Sơn). Sau khi chiếm châu lỵ, Ban chỉ huy cuộc khởi nghĩa tuyên bố xóa bỏ chính quyền tay sai do đế quốc dựng lên, hạ lệnh đốt sổ sách của địch.

Ngày 28 và 29/9/1940, quân khởi nghĩa tiếp tục tấn công vào tàn quân Pháp ở đèo Canh Tiêm, Sập Dì. Trước tình thế đó, Pháp, Nhật thỏa hiệp với nhau để tập trung đàn áp cuộc khởi nghĩa. Thực dân Pháp đưa quân lên chiếm lại các đồn và đàn áp nhân dân dữ dội. Ngay sau khi được tin cuộc khởi nghĩa bùng nổ, Xứ ủy Bắc Kỳ đã cử đồng chí Trần Đăng Ninh trực tiếp lên lãnh đạo phong trào và hướng cuộc khởi nghĩa vào mục tiêu xây dựng lực lượng để chiến đấu lâu dài.

Giữa tháng 10/1940, Ban chỉ huy khu căn cứ Bắc Sơn được thành lập và ngày 13/10/1940, cuộc họp tại khu rừng Tân Hương đã quyết định thành lập đơn vị du kích Bắc Sơn đầu tiên. Ngày 28/10/1940, quần chúng cách mạng đang tổ chức mít tinh ở Vũ Lăng, chuẩn bị đánh chiếm lại đồn Mỏ Nhài thì bị quân Pháp tấn công.

Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân - tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam thành lập ngày 22/12/1944..

Cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn chỉ tồn tại chưa đầy 1 tháng, nhưng đã đem lại nhiều kinh nghiệm quý báu cho việc chỉ đạo cách mạng Việt Nam của Đảng ta. Hội nghị Trung ương 7 của Đảng quyết định duy trì lực lượng vũ trang Bắc Sơn  làm vốn quân sự cho cuộc khởi nghĩa sau này, cũng như xây dựng trung tâm căn cứ địa Bắc Sơn - Vũ Nhai làm chỗ dựa cho đấu tranh vũ trang.

Tháng 12/1940, Trung ương Đảng cử đồng chí Lương Văn Chi, Xứ ủy viên Bắc Kỳ lên tăng cường cho căn cứ. Ban lãnh đạo Đội du kích và khu căn cứ du kích được thành lập. Đồng chí Phùng Chí Kiên làm Chỉ huy trưởng, phụ trách căn cứ địa; đồng chí Chu Văn Tấn làm Chỉ huy phó; đồng chí Lương Văn Chi làm Chính trị viên, dưới sự chỉ đạo chung của đồng chí Hoàng Văn Thụ. 

Khu di tích Đồn Mỏ Nhài.

Để củng cố và phát triển Đội du kích Bắc Sơn, tháng 1/1941, lớp huấn luyện chính trị, quân sự ngắn ngày được tổ chức nhằm nâng cao trình độ chính trị, quân sự và ý thức tổ chức, kỷ luật. Mục đích là đào tạo cán bộ cho khu căn cứ và cung cấp cán bộ cho các cơ sở khác. Ngày 14/1/1941, Đội du kích Bắc Sơn được chính thức thành lập ở khu rừng Khui Noi, thuộc xã Vũ Lễ, châu Bắc Sơn (Lạng Sơn).

Đồng chí Hoàng Văn Thụ thay mặt Trung ương Đảng công nhận, trao nhiệm vụ và lá Cờ đỏ sao vàng do Hội Phụ nữ phản đế Hà Nội thêu tặng. Đội có 32 người, chia làm 3 tiểu đội, do đồng chí Lương Văn Chi và Chu Văn Tấn chỉ huy. Vũ khí có 5 súng trường, súng kíp và dao găm. Tinh thần cứu nước và ý thức kỷ luật của Đội được biểu hiện ở các lời thề danh dự:

"Không phản Đảng
Tuyệt đối trung thành với Đảng
Kiên quyết chiến đấu và trả thù cho các đồng chí bị hy sinh
Không hàng giặc
Không hại dân".

Di tích khởi nghĩa Bắc Sơn.

Trong thời gian tiến hành Hội nghị Trung ương 8 của Đảng, Đội du kích Bắc Sơn được giao nhiệm vụ cùng lực lượng du kích Pác Bó bảo vệ Hội nghị và đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình. Tại đây, Bác Hồ đã tranh thủ mở lớp "Huấn luyện cách mạng" cho các đội viên Đội du kích Bắc Sơn. Sau này, nhiều đồng chí trong số đó đều trở thành những cán bộ xuất sắc của Đảng.

Khởi nghĩa Bắc Sơn là biểu hiện sự sáng tạo và tài thao lược trong chỉ đạo khởi nghĩa vũ trang và chiến tranh cách mạng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, khẳng định ý nghĩa lịch sử to lớn, góp phần xây dựng chính quyền nhân dân và lực lượng vũ trang cách mạng của Đảng.

Bảo tàng khởi nghĩa Bắc Sơn

Khởi nghĩa Bắc Sơn 27 tháng 9 năm 1940 là tiếng súng báo hiệu thời kỳ mới của cách mạng Việt Nam, thời kỳ tiến lên đấu tranh vũ trang giành chính quyền về tay nhân dân. Khởi nghĩa Bắc Sơn gắn liền với sự ra đời của Đội du kích Bắc Sơn, tạo tiền đề cho Đảng ta đề ra chủ trương thành lập đội Cứu quốc quân Bắc Sơn - một trong những đội vũ trang tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam; xây dựng và củng cố căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai làm nòng cốt cho xây dựng và phát triển căn cứ địa Việt Bắc.

76 năm đã trôi qua, khởi nghĩa Bắc Sơn mãi mãi là mốc son lịch sử sáng ngời, là nguồn sức mạnh tinh thần to lớn cổ vũ, động viên chúng ta không ngừng nỗ lực, phấn đấu, đóng góp nhiều hơn nữa trí tuệ vào công cuộc đổi mới, xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Thái Bình

(Tổng hợp)