Hoạt động xuất nhập khẩu qua Lào có dấu hiệu phục hồi
Nghệ An có hơn 400 km đường biên giới tiếp giáp với 3 tỉnh của nước bạn Lào, có Cửa khẩu Quốc tế Nậm Cắn (Kỳ Sơn) cùng 4 cửa khẩu phụ và nhiều lối mở dọc các huyện biên giới. Hệ thống cửa khẩu, lối mở này tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại, mua bán, trao đổi hàng hóa của người dân, doanh nghiệp từ Nghệ An sang Lào và ngược lại.
Những năm qua, sản xuất công nghiệp trên địa bàn Nghệ An tăng trưởng lớn, xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới, trong đó xuất sang thị trường Lào đạt 15-20 triệu USD/năm, chủ yếu là các mặt hàng vật liệu xây dựng, hàng tiêu dùng, rơm từ cây ngũ cốc, tro bay, dầu thực vật, nhựa đường, phân bón, thức ăn chăn nuôi, gạo tẻ, nhiên liệu diesel dùng cho ô tô...
 |
Hoạt động xuất, nhập khẩu tại Cửa khẩu Quốc tế Nậm Cắn trong 6 tháng đầu năm 2022 tăng hơn 60% so với cùng kỳ năm 2021 - thời điểm dịch Covid-19 bùng phát mạnh mẽ. Ảnh: Tiến Đông |
Từ năm 2018 đến quý I/2022, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Nghệ An và Lào đạt 139,1 triệu USD, trong đó xuất khẩu đạt 132,3 triệu USD, nhập khẩu đạt 6,8 triệu USD. Hàng trăm nghìn lượt người và phương tiện qua lại để thăm thân, làm việc, trao đổi mua bán hàng hóa, tham quan du lịch.
Tuy nhiên, kể từ khi dịch Covid-19 xuất hiện cuối năm 2019 đến hết năm 2021, hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hoá và xuất nhập cảnh của người dân hai bên biên giới bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Kim ngạch xuất nhập khẩu thời gian này đã có phần bị sụt giảm so với thời gian trước. Chỉ khi Chính phủ Lào quyết định mở cửa trở lại hệ thống các cửa khẩu quốc tế thì hoạt động xuất, nhập khẩu và nhập cảnh mới có dấu hiệu phục hồi.
Ông Phan Văn Nhâm - Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Nậm Cắn cho biết: "Sau ngày 9/5/2022, khi Chính phủ Lào quyết định mở cửa trở lại các cửa khẩu quốc tế, trong đó có Cửa khẩu Quốc tế Nậm Cắn, các hoạt động xuất, nhập khẩu cũng như qua lại thăm thân của người dân hai bên đã cơ bản ổn định trở lại. Công tác thông quan hàng hóa, phương tiện, xuất nhập cảnh... được hai bên phối hợp thực hiện thuận lợi, tạo điều kiện cho doanh nghiệp và nhân dân hai nước trao đổi, mua bán hàng hóa".
Theo thống kê, tính từ ngày 1/1/2022 đến 15/6/2022, có 95 doanh nghiệp tham gia làm thủ tục hải quan, trong đó 65 doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất khẩu, 30 doanh nghiệp tham gia hoạt động nhập khẩu. Trong số này, 100% doanh nghiệp thực hiện thủ tục hải quan trên hệ thống thông quan tự động.
Bên cạnh hàng hoá xuất, nhập khẩu, giai đoạn này cũng đã có 8.049 lượt phương tiện vận tải xuất, nhập cảnh, trong đó có 4.119 lượt phương tiện nhập cảnh và 3.930 lượt phương tiện xuất cảnh.
 |
Bốc dỡ hàng hoá tại cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn. Ảnh: Tiến Đông |
Ông Nhâm cũng cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2022, có 437 tờ khai xuất, nhập khẩu được thực hiện. Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu đạt hơn 15,4 tỷ đồng. Và một thông tin đáng mừng là thu nộp ngân sách 6 tháng đầu năm đạt hơn 9,6 tỷ đồng, tăng 60,65% so với cùng kỳ năm 2021 - thời điểm dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp nhất.
Tiếp tục đóng các cửa khẩu chính và phụ
Tình hình dịch bệnh Covid-19 bên phía Việt Nam đã được kiểm soát, tuy nhiên không vì thế mà giao thương cũng như thăm thân giữa Việt Nam và Lào được tiến hành một cách tự do. Phía Lào chỉ đồng ý mở cửa khẩu quốc tế, còn cửa khẩu phụ và chính vẫn tiếp tục đóng. Chính điều này cũng ảnh hưởng nhiều đến hoạt động trao đổi thương mại và xuất, nhập cảnh giữa hai bên.
Theo Công văn 4226 ngày 10/6/2022 của UBND tỉnh Nghệ An, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Công văn số 1606 ngày 15/3/2022 về khôi phục chính sách xuất, nhập cảnh của Việt Nam trong tình hình mới và thỏa thuận giữa tỉnh Nghệ An với tỉnh Hủa Phăn và tỉnh Bôlikhămxay (Lào) thống nhất mở lại hoạt động qua cửa khẩu phụ trên địa bàn tỉnh.
Vào ngày 15/4/2022, UBND tỉnh đã có Công văn số 2604 thông báo về việc khôi phục chính sách xuất, nhập cảnh của Việt Nam đối với cửa khẩu quốc tế và các cửa khẩu phụ trên địa bàn tỉnh tiếp giáp với tỉnh Bôlikhămxay và tỉnh Hủa Phăn của nước bạn Lào.
 |
Công dân làm thủ tục xuất, nhập cảnh tại Cửa khẩu Quốc tế Nậm Cắn. Ảnh: Thành Cường |
Tuy nhiên, đến ngày 18/5/2022, UBND tỉnh lại nhận được Công văn số 1929 của Bộ Ngoại giao về việc thông báo phía Lào nhất trí mở cửa trở lại tất cả các cửa khẩu quốc tế cho công dân Lào, người nước ngoài và người không quốc tịch xuất nhập cảnh. Tuy nhiên các cửa khẩu chính và cửa khẩu phụ vẫn tiếp tục đóng, không phục vụ xuất, nhập cảnh.
UBND tỉnh Nghệ An cũng yêu cầu các sở, ban, ngành, đoàn thể cấp tỉnh và UBND các huyện, thành phố, thị xã căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao tổ chức quán triệt, thông báo đến các tổ chức, cá nhân có liên quan, đồng thời phối hợp với các lực lượng chức năng tại cửa khẩu triển khai thực hiện tốt các nội dung trên của Chính phủ Lào.
Tại huyện Tương Dương, nơi có cửa khẩu phụ Tam Hợp, sau một thời gian dài phải đóng cửa, đầu năm 2022 này, sau khi nhận được công văn đề nghị cho ý kiến về việc mở cửa các cửa khẩu chính, cửa khẩu phụ trên tuyến biên giới Việt Nam - Lào, địa phương này cũng đã có văn bản phúc đáp, đề nghị cho phép mở lại cửa khẩu phụ Tam Hợp.
Tưởng chừng như việc mở lại cửa khẩu phụ này được thực hiện, đảm cho các hoạt động giao thương buôn bán cũng như thăm thân, nhưng sau khi Chính phủ Lào có thông báo cửa khẩu phụ tiếp tục đóng, không phục vụ xuất, nhập cảnh, cũng đã ảnh hưởng phần nào đến người dân có người thân hai bên biên giới ở nơi đây.
Nhiều ý kiến cho rằng, cần đề xuất mở hết các cửa khẩu chính và cửa khẩu phụ, bởi vì nếu chỉ mở cửa khẩu quốc tế thì sẽ gây khó khăn, phiền hà và tốn kém cho người dân cả hai bên. Thay vì đi 30km qua cửa khẩu phụ, hiện người dân Kỳ Sơn, Tương Dương hay các huyện dọc biên giới Nghệ An muốn qua thăm người thân bên Lào sẽ phải lên cửa khẩu quốc tế để làm thủ tục và đi vòng hàng trăm cây số. Đây là bất cập cần được xem xét giải quyết.
