Ai thoái thác trách nhiệm?

Cuối tháng 9/2015, bà Nguyễn Thị Hoa (trú tại khu tập thể ngõ 20, đường Lê Hồng Phong, TP. Vinh) đến với Báo Nghệ An “xin gửi” cán bộ tiếp dân lá đơn trình bày về việc của mình. Theo đơn, bà Hoa làm công nhân của Công ty Xây dựng số II (nay là Công ty CP Xây dựng Vinaconex 16) từ năm 1976; đến năm 2005 được giải quyết nghỉ hưu. 30 năm làm công nhân, sống đơn thân, bà được công ty bố trí sống tại khu tập thể thuộc khối Trường Tiến, phường Hưng Bình (TP. Vinh). Năm 2007, tức là 2 năm sau khi nghỉ hưu, công ty thực hiện dự án nhà ở cho công nhân tại xã Hưng Hòa. Tuổi đã cao, mong có một chốn ở ổn định nên bà đã vay mượn người thân, bạn bè nạp tiền 2 đợt với trên 30 triệu đồng cho công ty để xây dựng hạ tầng và giao đất. Nhưng, đến nay đã gần chục năm, dự án vẫn dẫm chân tại chỗ. 

Bà Nguyễn Thị Hoa và những hóa đơn nộp tiền xây dựng hạ tầng cho Công ty CP xây dựng Vinaconex 16 năm 2007.

Trong những năm này, chỗ ở của bà luôn có sự dịch chuyển, thiếu ổn định. Từ khu tập thể khối Trường Tiến, năm 2010, bà “được” công ty chuyển về khu tập thể ngõ 20, đường Lê Hồng Phong vì lý do, công ty lấy đất cho thuê. Về nơi ở mới được gần 5 năm, mới đây bà lại nhận được tin phải trả lại nhà vì công ty sẽ trả đất để Thành phố Vinh thực hiện giao đất cho các gia đình sống tại khu tập thể. Hy vọng mình sẽ được giao đất, nhưng rồi bà lại thất vọng khi thấy danh sách toàn là những người mới vào công ty làm việc; không những vậy, trong danh sách có những người đã có đất, có nhà ở ổn định ở thành phố. 

Tìm đến người có trách nhiệm của công ty, bà được giải thích đất ở khu tập thể chỉ dành cho những người đã có tên trong danh sách được lập từ những năm trước đây. Hỏi về dự án nhà ở tại Hưng Hòa, bà nhận được câu trả lời như nhiều lần trước, chờ thêm ít thời gian nữa!. “Tôi gắn bó với công ty trọn cả đời người. Nghỉ hưu sống đơn thân, hoàn cảnh như thế nào công ty biết cả. Tại sao khi có chủ trương chia đất ở khu tập thể cho công nhân, công ty lại không xem xét đến tôi…” - bà Nguyễn Thị Hoa viết.

Đã 58 tuổi, vóc người gầy guộc nhưng hiện nay bà Hoa vẫn phải bám theo đồng nghiệp làm “chân” phụ hồ để kiếm sống. Thế nên, bà “chỉ có thời gian gặp nhà báo vào buổi tối để trình bày cho rõ”. Và trong căn phòng tập thể thấp nhỏ, tường loang lổ, trần căng bạt tránh dột, bà đưa ra những chiếc hóa nộp tiền cho công ty làm hạ tầng từ năm 2007 để chứng minh rằng những thông tin trong đơn là thật.

“Tôi lương hưu được 2 triệu đồng/tháng, chẳng đủ sống nên những người quen cũ thương tình rủ đi phụ hồ để thêm vào. Thực thì sức khỏe của tôi cũng cạn rồi, mỗi tháng cũng chỉ được thêm bảy đến mười công thôi. Mong mỏi từ lâu là muốn được khoảng đất nhỏ rồi vay mượn con cháu, người thân dựng ngôi nhà nhỏ để sống những năm tháng cuối đời. Nếu dự án nhà ở của công nhân tại Hưng Hòa được thực hiện đúng tiến độ thì tôi cũng chẳng đòi hỏi làm gì. Vậy nhưng đã 8 năm rồi dự án không được thực hiện"...?

Tìm hiểu ở UBND Thành phố Vinh, được biết chính quyền phường Hưng Bình làm chủ đầu tư dự án phân lô đất ở khu tập thể ngõ 20, đường Lê Hồng Phong, nhưng danh sách những người được giao đất là do Công ty Vinaconex 16 lập; phường chỉ soát xét, điều chỉnh quy hoạch trong năm 2014; lập hồ sơ rồi chuyển lên thành phố theo quy định. Đến Công ty CP xây dựng Vinaconex 16, cán bộ ở đây cho biết, danh sách những người được giao đất ở khu tập thể ngõ 20, đường Lê Hồng Phong có từ năm 2004, khi quy hoạch phân lô đất ở khu tập thể được UBND tỉnh phê duyệt (?). Bà Nguyễn Thị Hoa mới được công ty chuyển về ở tạm từ năm 2013, thế nên chẳng thể đưa vào được dù “rất hiểu về hoàn cảnh”(?). Đề nghị được tiếp cận hồ sơ, danh sách những người sẽ được giao đất, ông Nguyễn Quốc Trì, Phó Giám đốc công ty từ chối cung cấp, và lý giải: Đã chuyển về chủ đầu tư.

Tại sao dự án nhà ở công nhân tại Hưng Hòa chậm tiến độ? Ông Trì lý giải: “Công ty đã làm hạ tầng nhưng năm 2007, tỉnh có chỉ đạo dừng để kiểm tra. Hàng loạt dự án trên địa bàn đều phải tạm dừng chứ không riêng dự án nhà ở công nhân của Công ty CP xây dựng Vinaconex 16…”. Lại hỏi, chẳng có lẽ một dự án nhà ở công nhân mà tỉnh lại chỉ đạo dừng kiểm tra đến cả 8 năm trời? Có lẽ thấy trước đó trả lời chưa chuẩn nên ông Trì chữa lại: “Có chỉ đạo dừng kiểm tra của tỉnh nhưng đồng thời giai đoạn này công ty gặp khó khăn nên chậm thực hiện dự án”. Và ông phân trần: “Trong việc chậm thực hiện dự án nhà ở công nhân tại Hưng Hòa, công ty có lỗi với bà Hoa.

Thế nên chúng tôi đã tính đến khi Nhà nước quy hoạch, chia lô giao đất ở tại khu tập thể ngõ 20, công ty sẽ bố trí cho bà Hoa ở tạm tại công ty. Năm nay, dự án nhà ở công nhân tại Hưng Hòa cũng đã được khởi động lại, chỉ cần tỉnh phê duyệt giá là cơ bản sẽ xong. Bà Hoa là người có những thiệt thòi, công ty sẽ xem xét để gánh chịu một phần những đóng góp về đất khi bà được giao đất…”. Vậy bao giờ giá đất sẽ được phê duyệt, hay đây cũng là cách công ty trả lời bà Hoa suốt 8 năm qua? “Cái này thì tôi cũng không thể chính xác. Chỉ giám đốc mới có thể trả lời…” - ông Trì đáp.

Tại UBND phường Hưng Bình, chúng tôi đã được xem danh sách 36 người được đề nghị giao đất ở tại khu tập thể ngõ 20, đường Lê Hồng Phong và một số hồ sơ có liên quan. Theo ông Nguyễn Tất Âu, cán bộ địa chính, khu tập thể ngõ 20 được chia làm 2 khu vực và 1 hộ sống trên trục đường nên phải tái định cư. Trong đó, một khu vực gồm 21 hộ được công ty hóa giá nhà trước ngày 1/7/2004, sống ổn định nhưng đều không xuất trình được hóa đơn chứng từ; một khu vực gồm 14 hộ (nơi bà Hoa đang ở), có đầy đủ hóa đơn chứng từ nhưng được công ty hóa giá nhà sau ngày 1/7/2004, đến năm 2011 mới trả hết tiền hóa giá.

“Trong giải quyết vấn đề đất đai tại các khu tập thể luôn xảy ra chuyện này chuyện nọ. Theo thẩm quyền, chúng tôi cũng đã yêu cầu phía công ty báo cáo về những trường hợp được đề nghị giao đất; đồng thời, cũng đã có kiểm tra, rà soát. Theo báo cáo của công ty, những người được đề nghị giao đất đều là cán bộ, công nhân của họ. Còn qua kiểm tra của chúng tôi, cả 36 người được công ty hóa giá nhà đều không có đất ở tại phường Hưng Bình; có 32 người đang sinh sống tại các gian nhà ở tập thể và có hộ khẩu tại khối Liên Cơ, phường Hưng Bình; 4 người còn lại, do quá trình nhà xuống cấp nên ở tạm nơi khác. Hỏi rằng: Liệu có xảy ra tình trạng có người đã có nhà nhưng vẫn được công ty đề nghị xét giao đất dẫn đến việc thiếu công bằng? “Về vấn đề này, hồ sơ đã được chuyển lên thành phố và sẽ được bộ phận chuyên môn kiểm tra tiếp…” - ông Nguyễn Tất Âu trả lời. Và ông nói: “Đối với việc của bà Nguyễn Thị Hoa, nếu công ty thực sự quan tâm đưa bà vào danh sách xét duyệt giao đất thì chúng tôi sẽ thực hiện vì năm 2014 phường thực hiện điều chỉnh lại quy hoạch. Nay hồ sơ đã hoàn tất, cấp thẩm quyền đã phê duyệt, bà Hoa bây giờ mới có ý kiến thì muộn quá rồi...”.

Trao đổi với bà Hoa về việc công ty thông tin “năm 2013 mới chuyển bà đến ở tại khu tập thể ngõ 20” và cái sự “muộn” như cán bộ địa chính phường Hưng Bình trao đổi. Bà nói: “Năm 2009, công ty thông báo lấy khu tập thể ở khối Trường Tiến, sát Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng để cho người ta thuê kinh doanh cửa hàng ăn uống. Tôi phải làm đơn gửi công ty. Rồi đến ngày 20/10/2010, mới được bố trí ở tại gian nhà trống trong khu tập thể ngõ 20. Chuyện là vậy, họ biện bạch nọ kia chỉ là để thoái thác trách nhiệm mà thôi. Thế này thì đành phải viết đơn đề nghị thành phố xem xét cho tôi…”. 

Rõ ràng, kiến nghị của bà Hoa về việc được giải quyết một miếng đất để ở ổn định lâu dài là chính đáng và trách nhiệm này thuộc về Công ty CP xây dựng Vinaconex 16. Thiết nghĩ, trong quá trình lập danh sách xét giao đất ở khu tập thể số 20 của Công ty CP xây dựng Vinaconex 16 đã công bằng và đã đúng đối tượng hay chưa là điều mà phòng chức năng của UBND Thành phố Vinh nên kiểm tra làm rõ. Riêng với Công ty CP xây dựng Vinaconex 16, nếu thấy rằng có lỗi với bà Nguyễn Thị Hoa thì cần thể hiện trách nhiệm bằng sự cam kết rõ ràng. Chẳng thể thoái thách trách nhiệm chỉ bằng lời nói, rồi để bà cứ mãi mỏi mòn đợi chờ trong vô vọng!

Nhật Lân