Ngang nhiên hoạt động
Trong vai hành khách, chúng tôi có mặt tại điểm chờ xe buýt cạnh Phòng giao dịch Ngân hàng Agribank thị trấn Quán Hành, huyện Nghi Lộc. Điều dễ nhận thấy là cùng với những chiếc xe taxi chính hãng, thì taxi dù cũng ngang nhiên chờ đón khách tại đây. Ngay khi vừa bước xuống xe buýt, nhiều tài xế lập tức đến mời chào. Khi hỏi giá cước, một tài xế xe ô tô biển trắng mang BKS 37A-64xxx cam đoan tương đương xe taxi hãng. Khi chúng tôi đồng ý lên xe, tài xế nhanh chóng cất chiếc mào ghi chữ taxi trên nóc xe, rồi nổ máy.
Theo tài xế, vì đang ế nên mới nhận chở quãng đường ngắn, thời điểm đông khách thì không nhận. Tài xế này cũng cho hay: “Tôi mua chiếc xe để phục vụ gia đình những lúc đi xa, còn lại ra đây đón chở khách. Nói là taxi dù, nhưng phục vụ không khác gì taxi hãng, có khi còn rẻ hơn vì không mất thuế phí gì cả…”.
Theo tìm hiểu của phóng viên, hoạt động của xe dù nói chung (phần lớn xe 7 chỗ chở khách từ các huyện đến TP. Vinh và ngược lại). Để đề phòng trường hợp lực lượng chức năng hóa trang để bắt quả tang xử lý, tài xế thường không thu tiền trên xe. Chỉ khi tới nơi, khách xuống xe thì tài xế mới cùng xuống để thu tiền. So sánh số tiền trước đó (chúng tôi đã đi taxi hãng với cùng quãng đường từ điểm chờ xe buýt cạnh Phòng giao dịch Ngân hàng Agribank thị trấn Quán Hành xuống Bệnh viện Nghi Lộc) thì mức giá tương đương 40.000 đồng.
Không riêng địa bàn thị trấn Quán Hành (Nghi Lộc), tại nhiều địa bàn như: TP. Vinh, Diễn Châu, Quỳnh Lưu, Đô Lương, TX. Cửa Lò… không khó để đón taxi dù. Điều đáng nói ở đâu có taxi hãng, ở đó có taxi dù và phần lớn tập trung ở điểm đón xe buýt, bệnh viện, trung tâm thương mại... Các xe taxi dù đều có đặc điểm giống nhau, đó là có gắn mào taxi nhưng biển kiểm soát có nền màu trắng, không dán phù hiệu, logo của đơn vị kinh doanh vận tải nào. Ngoài đón khách trực tiếp, tại các địa bàn, còn có các nhóm taxi dù được lập qua Facebook, Zalo để kết nối với nhau trong việc nhận khách. Theo một lái xe taxi dù tại huyện Quỳnh Lưu, hoạt động như thế này vừa không mất phí, không phải chịu sự quản lý của hãng xe nào, mình chạy nhiều thì được nhiều, hôm nào không thích thì nghỉ.
Ngoài hình thức taxi dù nói trên, hiện nay còn có cả trường hợp bán app để phục vụ chạy dù taxi công nghệ, như Maxim. Mặc dù tới thời điểm hiện nay, tại Nghệ An, Maxim chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp phép hoạt động, nhưng vẫn quảng cáo rầm rộ, ngang nhiên mở văn phòng tại số 41 đường Phạm Đình Toái, TP. Vinh để tuyển dụng lái xe.
Theo nhân viên tại đây, nếu chạy taxi thủ tục đăng ký chỉ cần có xe và giấy phép lái xe hạng B2. Việc tải app và đăng ký hoàn toàn miễn phí. Mỗi lượt đặt xe, công ty sẽ thu chiết khấu 20%, nếu xe dán hình quảng cáo cho Maxim là 15%. Ngoài ra, nếu dán hình quảng cáo cho Maxim trên thân xe, mỗi tháng chạy được 30 chuyến còn được công ty hỗ trợ 200.000 đồng, 50 chuyến là 400.000 đồng, 70 chuyến 600.000 đồng, 90 chuyến là 800.000 đồng.
Nhân viên này còn lưu ý, nếu xe đã đổi sang biển vàng thì thuận tiện hơn, còn nếu biển trắng thì vẫn hoạt động được, nhưng cần tránh những địa điểm như sân bay, ga tàu (nơi đã có hãng taxi làm hợp đồng đón, trả khách - P.V) và đặc biệt là điểm có cảnh sát giao thông...
Theo một lái xe có dán hình quảng cáo cho Maxim trên thân xe mà chúng tôi gặp tại điểm chờ xe buýt cạnh chùa Diệc, nằm trên đường Quang Trung, TP. Vinh, thì “vì Maxim chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp phép hoạt động trên địa bàn Nghệ An nên khi dừng, đậu, lưu thông chúng tôi đều phải dè chừng”.
Kiểm tra, xử lý nghiêm
Thực tế, hoạt động của xe dù, trong đó có taxi dù không chỉ gây ra tình trạng lộn xộn, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn giao thông tại các tuyến đường, các điểm đón, trả khách..., mà còn gây nên sự cạnh tranh không lành mạnh với các nhà xe, doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh vận tải hành khách.
Vấn đề này, tại Văn bản số 05/VP.HHVT ngày 17/3/2023 về việc đề nghị xử lý, chấn chỉnh hoạt động của xe dù, xe kinh doanh vận tải khách trái phép trên địa bàn Nghệ An, Hiệp hội Vận tải ô tô Nghệ An nêu rõ: “Các loại hình kinh doanh này không đủ điều kiện kinh doanh vận chuyển hành khách theo quy định của pháp luật. Không được sự quản lý của Sở Giao thông vận tải Nghệ An, kinh doanh trốn thuế Nhà nước. Các doanh nghiệp kinh doanh vận tải khách đúng quy định của pháp luật, nộp thuế cho Nhà nước đầy đủ đã bị thiệt hại bởi sự cạnh tranh không lành mạnh của loại hình xe nêu trên, gây nên tình trạng lộn xộn, tranh giành khách, không đảm bảo trật tự, an toàn giao thông...”.
Trong khi hiện nay các quy định về lĩnh vực taxi rất nghiêm ngặt, như: Niên hạn sử dụng xe kinh doanh taxi là 12 năm kể từ ngày sản xuất; xe phải gắn các thiết bị giám sát hành trình để theo dõi công suất hoạt động, đảm bảo lái xe không quá thời gian theo quy định; lái xe phải được khám sức khỏe định kỳ, không mắc các bệnh xã hội… thì taxi dù hoàn toàn nằm ngoài những quy định này. Chưa kể, vì không có quy định nào nên không ít lái xe taxi dù chèn ép, đe dọa cả điều hành của hãng xe taxi để tranh giành khách...
ÔNG BÙI ĐỨC THẮNG - PHÓ CHỦ TỊCH HIỆP HỘI VẬN TẢI Ô TÔ NGHỆ AN
Vấn đề này, UBND tỉnh cũng đã ra nhiều văn bản chỉ đạo lực lượng chức năng trên địa bàn kiểm tra, xử lý. Tại Công văn số 3465/UBND-CN ngày 8/5/2023 về việc tăng cường chấn chỉnh công tác đảm bảo trật tự, an toàn giao thông trong hoạt động vận tải trên địa bàn tỉnh nêu rõ: Để hoạt động kinh doanh vận tải hành khách bằng xe ô tô trên địa bàn tỉnh thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, ngăn chặn và xử lý nghiêm đối với hoạt động của “xe dù”, góp phần tăng thu ngân sách, hạn chế mất an ninh, trật tự, đảm bảo cạnh tranh công bằng, minh bạch trong hoạt động kinh doanh vận tải, UBND tỉnh giao Sở Giao thông vận tải tăng cường công tác quản lý hoạt động kinh doanh vận tải khách bằng ô tô trên địa bàn tỉnh.
UBND tỉnh cũng giao Công an tỉnh chỉ đạo Phòng Cảnh sát giao thông, công an các huyện, thành, thị tăng cường tuần tra, sử dụng các biện pháp nghiệp vụ theo quy định của pháp luật để xử lý các xe ô tô cá nhân từ 5 - 7 chỗ ngồi có hành vi kinh doanh vận tải hành khách trái quy định. Sở Thông tin và Truyền thông chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan tổ chức thanh tra, kiểm tra hoạt động của các tổ chức, cá nhân liên quan đến kinh doanh vận tải hành khách trên hệ thống mạng Internet, xử lý các hành vi vi phạm theo quy định…
Trung tá Lê Đăng Khoa - Đội trưởng Đội CSGT- TT Công TP. Vinh cho biết: Mức phạt đối với vi phạm kinh doanh vận tải bằng xe ô tô mà không có Giấy phép kinh doanh vận tải là 11 triệu đồng. Từ đầu năm đến nay, đơn vị đã phát hiện và xử phạt 26 trường hợp, với số tiền 286 triệu đồng. Đây là mức phạt khá cao, tuy nhiên, các chủ xe vẫn cố tình vi phạm. Ông Nguyễn Viết Hùng - Chánh Thanh tra Sở Giao thông vận tải cũng cho hay: Từ đầu năm đến nay, lực lượng đã xử lý trên 20 trường hợp vi phạm kinh doanh vận tải bằng xe ô tô mà không có giấy phép kinh doanh vận tải, trong đó, có 3 trường hợp là taxi dù.
Theo ngành chức năng, đối với xe dù, muốn xử phạt phải có bằng chứng họ thu tiền của khách. Thế nhưng, không chỉ lái xe ngày càng tinh vi, mà khách cũng không hợp tác với lực lượng chức năng, khi được hỏi đều khai là người nhà đi cùng xe, do vậy, việc xác minh để xử lý còn khó khăn… Tuy nhiên, lực lượng sẽ tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để tiếp tục xử lý.
Về vấn đề hãng xe công nghệ Maxim hoạt động trên địa bàn khi chưa được cấp phép, ông Nguyễn Sỹ Thắng - Trưởng phòng Quản lý vận tải, Sở Giao thông vận tải cho biết, hiện sở đã làm việc với Sở Thông tin và Truyền thông để có giải pháp xử lý. Trong trường hợp hãng xe công nghệ muốn hoạt động ở Nghệ An, phải được cơ quan thẩm quyền cấp phép, hoàn thành các nghĩa vụ tài chính, đăng ký phương tiện để đổi biển, cấp phù hiệu thì phương tiện đó mới được phép hoạt động.
Như vậy, thực tế hoạt động của xe dù nói chung, taxi dù nói riêng không chỉ gây nên sự cạnh tranh không lành mạnh với các nhà xe, doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh vận tải hành khách, mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh, trật tự, an toàn giao thông … Do vậy, lực lượng chức năng cần tiếp tục kiểm tra, xử lý nghiêm để ổn định hoạt động kinh doanh vận tải trên địa bàn.
