CẦN RÚT NGẮN KHOẢNG CÁCH THỤ HƯỞNG BHXH GIỮA NAM VÀ NỮ
Phát biểu thảo luận, ĐBQH Hoàng Thị Thu Hiền - Phó Chủ tịch Thường trực Hội LHPN tỉnh Nghệ An, thể hiện sự đồng tình với Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đã bổ sung nhiều nội dung quan trọng theo hướng linh hoạt, đa tầng, hiện đại và hội nhập, mở rộng diện bao phủ; đồng thời, góp ý thêm các ý kiến liên quan đến lồng ghép giới trong dự thảo luật.
Trước hết, đề cập đến khoảng cách giới trong thụ hưởng chính sách bảo hiểm xã hội, vị đại biểu đoàn Nghệ An dẫn số liệu cho thấy, ở tuổi 65 chỉ còn 16% phụ nữ hưởng lương hưu; trong khi nam giới là 27,3%. Ở tuổi 80, nữ giới là 6,9%, còn nam giới là 25,9%. Giá trị lương hưu của nam giới cao hơn nữ giới 19,8%. Tiền lương theo tháng của nam giới cao hơn nữ giới 30% trong năm 2019.
“Những năm gần đây chênh lệch này đang tăng dần lên, và khoảng cách này không tự điều chỉnh được. Mặc dù giai đoạn mới tham gia thị trường lao động, phụ nữ tham gia bảo hiểm xã hội khá tốt, ở tuổi 26 đạt 58%”, đại biểu Hoàng Thị Thu Hiền phân tích và nói thêm: “Điều này chứng tỏ phụ nữ sớm quan tâm đến hệ thống bảo hiểm xã hội”.
Theo đại biểu, khoảng cách giới trong thụ hưởng chế độ bảo hiểm xã hội càng lớn xuất phát từ việc nhiều phụ nữ rút bảo hiểm trong giai đoạn mang thai, sinh con và nuôi con nhỏ.
Theo Tổ chức lao động quốc tế (ILO), có 69% phụ nữ rút bảo hiểm xã hội 1 lần dưới tuổi 35. Do phụ nữ thực hiện thiên chức mang thai, sinh con, đây là sự khác biệt giới; cùng với đó, 2/3 phụ nữ đảm nhiệm việc chăm sóc gia đình, trẻ em, người già, người bệnh - những công việc không trả công. Thực tế này buộc không ít phụ nữ phải lựa chọn rút khỏi hệ thống bảo hiểm xã hội.
Trong khi đó, qua nghiên cứu đánh giá tác động giới của báo cáo về lồng ghép vấn đề bình đẳng giới trong Dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) về các vấn đề, như: Trợ cấp hưu trí xã hội; mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc; bổ sung quyền lợi thai sản vào chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện; giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu… cho thấy, ngoài chính sách bổ sung chế độ thai sản đối với bảo hiểm xã hội tự nguyện 2 triệu đồng thì tất cả các chính sách khác đều cân bằng thụ hưởng giữa nam và nữ.
Vì vậy, Phó Chủ tịch Thường trực Hội LHPN Nghệ An đề nghị cần có những chính sách khác biệt để tạo điều kiện hỗ trợ nữ giới khỏa lấp những khoảng trống do khác biệt giới mang lại, nhằm rút ngắn khoảng cách trong thụ hưởng bảo hiểm xã hội giữa phụ nữ và nam giới.
“Tôi đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu đưa ra các giải pháp lồng ghép giới một cách thực chất, hiệu quả trong dự thảo luật”, vị đại biểu đoàn Nghệ An phát biểu.
XÂY DỰNG CHẾ ĐỘ THAI SẢN ĐA TẦNG
Mặt khác, chế độ thai sản, 1 trong 5 chế độ được thực hiện sớm nhất trong hệ thống chính sách bảo hiểm xã hội ở nước ta, mang đậm ý nghĩa nhân văn và Việt Nam được thế giới đánh giá là nước có chế độ thai sản rộng rãi trong khu vực về thời gian nghỉ và tỷ lệ hưởng.
Tuy nhiên, qua nghiên cứu Dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), đại biểu Hoàng Thị Thu Hiền cho rằng, cần phải có những quy định phù hợp hơn.
“Hiện nay, chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện chưa thực sự hấp dẫn, bổ sung chế độ thai sản phù hợp cũng là điều kiện cần thiết để thu hút lao động trong độ tuổi tham gia”, đại biểu Hoàng Thị Thu Hiền nhận định.
Theo đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét nâng mức trợ cấp thai sản, bởi hiện dự thảo luật quy định: Lao động nữ khi sinh con, lao động nam có vợ sinh con được hưởng 2 triệu đồng cho 1 con mới sinh là không còn phù hợp. Bên cạnh đó, ngoài hỗ trợ về tiền mặt, cơ quan soạn thảo cần cân nhắc bổ sung chế độ chăm sóc sức khỏe, khám thai định kỳ trong chính sách hỗ trợ chế độ thai sản.
Cùng với đó, vị đại biểu đoàn Nghệ An đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu xây dựng chế độ thai sản đa tầng, bổ sung chế độ trợ cấp thai sản đối với phụ nữ nghèo, khuyết tật và tiến tới bao phủ chế độ trợ cấp thai sản cho mọi đối tượng phụ nữ.
Bởi hiện mới chỉ có khoảng 30% lao động nữ trong hệ thống bảo hiểm xã hội bắt buộc được thụ hưởng chế độ này; đồng nghĩa với việc phần lớn những người phụ nữ lao động tự do không được tiếp cận loại hình bảo hiểm này, thậm chí nhiều phụ nữ không đủ điều kiện để tiếp cận với bất kỳ loại hình bảo hiểm nào nên gánh nặng càng tăng khi họ sinh con.
“Đối mặt với các khoản chi tiêu gia tăng từ việc sinh con, lại không có thêm thu nhập do gián đoạn việc làm nhiều phụ nữ phải đi làm sớm trở lại, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự chăm sóc trẻ”, vị đại biểu đoàn Nghệ An trăn trở.
Trong khi đó, theo Công ước 183 của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), chế độ thai sản nên được áp dụng cho tất cả phụ nữ kể cả những người làm việc trong điều kiện không chính thức.
Hơn thế, Luật Bình đẳng giới năm 2006 quy định: Chính sách của Nhà nước về bình đẳng giới bảo vệ, hỗ trợ người mẹ khi mang thai, sinh con và nuôi con nhỏ.
