Dự hội nghị có ông Ni Si Za Wa - Trưởng đại diện tổ chức IM Japan tại Việt Nam; bà Phạm Ngọc Lan - Phó Giám đốc Trung tâm Lao động ngoài nước, Bộ LĐTB & XH.
Về phía tỉnh có ông Đoàn Hồng Vũ - Uỷ viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở LĐTB & XH, cùng các lãnh đạo đại diện các địa phương: Cửa Lò, Nghi Lộc, Hưng Nguyên (là 3 địa phương bị tạm dừng tuyển chọn lao động theo chương trình EPS) và thân nhân các lao động đang làm việc tại Hàn Quốc hoặc cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc.
Vẫn còn 2.311 người lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc
Tính đến nay số lao động Nghệ An xuất cảnh theo chương trình EPS là 9.396 người, đứng đầu cả nước. Bình quân hàng năm có từ 500 - 700 lao động của tỉnh được các doanh nghiệp Hàn Quốc lựa chọn, nhận sang làm việc với mức tiền lương từ 1000 - 1500 USD/người, góp phần xóa đói giảm nghèo, làm giàu chính đáng và tăng nguồn thu ngoại tệ cho tỉnh nhà.
Tuy nhiên hiện nay có nhiều lao động Việt Nam làm việc tại Hàn Quốc theo chương trình EPS thay đổi chỗ làm việc, không về nước đúng thời hạn theo hợp đồng, ở lại Hàn Quốc làm việc và cư trú bất hợp pháp. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến quan hệ hợp tác về lao động Việt Nam và Hàn Quốc. Tính đến hết tháng 7 năm 2018 tỷ lệ lao động bất hợp pháp không về nước của tỉnh ở mức 48,18% (đứng thứ 16 cả nước).
Sau khi triển khai đồng bộ, quyết liệt các nội dung nêu trên, đã có những kết quả nhất định. Theo thông báo số 234/TTLĐNN-HTVL ngày 05/04/2023 của Trung tâm Lao động ngoài nước về việc rà soát danh sách người lao động đi làm việc tại Hàn Quốc theo chương trình EPS đang cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc, tính đến ngày 31/3/2023, toàn tỉnh Nghệ An hiện có 2.311 người lao động đang cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc. Trong đó, huyện Nghi Lộc (có 365 lao động), Nam Đàn (có 228 lao động), thị xã Cửa Lò (có 212 lao động) đang bị tạm dừng tuyển chọn lao động theo chương trình EPS.
Khó vận động lao động về nước đúng thời hạn
Tại hội nghị, Sở LĐTB & XH cho biết, việc lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc là do công tác tuyên truyền, vận động lao động làm việc và cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc của các huyện, thị xã, thành phố chưa quyết liệt, chưa thường xuyên và liên tục. Việc chỉ đạo các xã, phường, thị trấn ký cam kết với gia đình có người lao động đang làm việc tại Hàn Quốc thực hiện chưa tốt.
Một bộ phận không nhỏ người lao động chỉ biết nghĩ đến lợi ích cá nhân, không biết nghĩ đến lợi ích của đất nước, của cộng đồng xã hội và lợi ích của hàng ngàn lao động khác đang mong muốn được đi làm việc tại Hàn Quốc. Thậm chí nhiều gia đình và người thân của lao động còn vận động con, em, người thân của của mình ở lại Hàn Quốc. Đây là nguyên nhân cơ bản nhất và khó khăn nhất trong việc tuyên truyền, vận động lao động về nước trong thời gian.
Bên cạnh đó việc lao động cư trú bất hợp pháp của Nghệ An nhiều cũng do chế tài xử lý của Hàn Quốc và Việt Nam chưa đủ mạnh để răn đe chủ sử dụng lao động Hàn Quốc và người lao động Việt Nam.
Tình hình việc làm của lao động tại địa phương khó khăn, thu nhập thấp, không ổn định, hơn nữa thu nhập của lao động ở Hàn Quốc cao nên lao động không muốn về nước.
Ngoài ra, lao động đã vượt qua kỳ kiểm tra tiếng Hàn sau khi về nước nhưng được sang Hàn Quốc làm việc trở lại còn ít, lao động đã hoàn chỉnh hồ sơ chờ đợi đi làm việc Hàn Quốc nhiều, vì vậy ảnh hưởng đến tâm lý lao động đang làm việc tại Hàn Quốc không muốn về.
Đề xuất các giải pháp
Hội nghị cũng đã ghi nhận nhiều ý kiến quan tâm về thời hạn được xóa bỏ án phạt: Không được trở lại Hàn Quốc; Lao động sẽ nhận được những quyền lợi gì khi trở về nước; Nếu đã thuộc diện lao động cư trú bất hợp pháp và trở về thì bao lâu sẽ được trở lại Hàn Quốc theo diện đi du lịch.
Để trả lời cho các câu hỏi này, bà Phạm Ngọc Lan - Phó Giám đốc Trung tâm Lao động ngoài nước, Bộ LĐTB & XH cho biết: Tất cả những lao động trở về nước đúng thời hạn sẽ tiếp tục được trở lại Hàn Quốc mà không phải vượt qua kỳ thi tiếng Hàn trong lần tiếp theo, bên cạnh đó anh em người thân cũng có điều kiện được làm việc tại xứ Kim Chi một cách dễ dàng trong cùng thời điểm. Đối với những lao động đã cư trú bất hợp pháp nay trở về thì phải thực hiện án phạt tạm dừng sang làm việc cũng như đi du lịch.
Phát biểu tại hội nghị, đồng chí Đoàn Hồng Vũ cho biết: Thời gian tới Sở, ngành sẽ phối hợp với các địa phương và ban ngành liên quan để tiếp tục thực hiện các giải pháp tuyên truyền, vận động 2.301 người lao động đang cư trú bất hợp pháp về nước, nhất là các huyện, thành, thị có số lao động đang làm việc và cư trú bất hợp pháp từ 60 người trở lên mà Bộ Lao động – TB & XH đã tạm dừng. Tập trung phối hợp với Trung tâm Lao động ngoài nước để hoàn thiện các hồ sơ thủ tục, tạo điều kiện cho 612 lao động đã thi đậu Chứng chỉ tiếng Hàn sang Hàn Quốc làm việc. Đồng thời thông tin kịp thời cho người lao động về nước đúng thời hạn tham gia các kỳ kiểm tra tiếng Hàn trên máy tính và hỗ trợ đối với những lao động mẫu mực làm thủ tục hồ sơ xuất cảnh trở lại Hàn Quốc làm việc.
Tiếp tục tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền về các chính sách ưu tiên đối với lao động về nước đúng hạn như được tuyển dụng trở lại làm việc, được giới thiệu vào các doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư vào Việt Nam, được học nghề để lập nghiệp miễn phí,…Khuyến cáo bị bắt giam, trục xuất, bị cấm sang Hàn Quốc làm việc, bị xử phạt khi vi phạm, không tuân thủ các quy định khi sang Hàn Quốc làm việc. Vận động gia đình của những lao động sẽ hết hạn hợp đồng những tháng cuối năm 2023 về nước đúng thời hạn.
