(Baonghean) Trong hoạt động kinh doanh du lịch, kinh doanh lưu trú luôn chiếm tỷ trọng cao. Hiện nay trên địa bàn toàn tỉnh đã có tới 504 khách sạn, nhà nghỉ, nhà khách (gọi chung là cơ sở lưu trú) với 11.461 phòng, 21.836 giường. Nhưng đây là số cơ sở có đăng ký kinh doanh, chưa kể số nhà nghỉ, nhà trọ nhỏ lẻ vẫn lén lút hoạt động không đăng ký vẫn chưa thống kê được. Mỗi năm có thêm khoảng 10% số cơ sở mới đi vào hoạt động, riêng năm 2011 đã có thêm 51 cơ sở với 965 phòng (1.865 giường) đưa vào hoạt động.
Bức tranh về hoạt động kinh doanh lưu trú hiện nay có thể phân thành 2 mảng màu sáng tối khá rõ. Mảng sáng tuy chiếm phần nhỏ hơn nhưng đó là những cơ sở có quy mô khá lớn, hầu hết đã được xếp hạng và tự nguyện tham gia vào Hiệp hội Du lịch Nghệ An, bởi đây là những cơ sở kinh doanh có chiến lược bài bản, có niêm yết giá cả công khai và luôn giữ chữ tín với khách hàng. Mảng tối phần lớn là các cơ sở vừa và nhỏ, chủ yếu của tư nhân, kinh doanh theo kiểu phong trào và lệ thuộc nhiều vào tính mùa vụ nên họ sẵn sàng “chụp giật”, thậm chí “chặt chém” khi vào mùa cao điểm. Các cơ sở này cũng có niêm yết giá, mở sổ sách kế toán nhưng chỉ là hình thức đối phó với các cơ quan quản lý; thực tế họ kinh doanh rất “linh hoạt” như cho thuê phòng theo giờ, không cần xuất hóa đơn, không có hợp đồng thuê phòng… nên rất khó kiểm soát cả về thuế, chất lượng dịch vụ. Trong mảng tối chiếm phần lớn này, đáng buồn hơn là bên cạnh việc “chặt chém”, “chụp giật” thì phong cách phục vụ thiếu tính chuyên nghiệp.
Đó mới là hiện trạng về bức tranh kinh doanh lưu trú, còn hiện trạng về quản lý trong lĩnh vực này ra sao? Đến nay số cơ sở được xếp hạng còn rất thấp, mới có 3 khách sạn 4 sao, 8 khách sạn 3 sao, 18 khách sạn 2 sao và 16 khách sạn 1 sao, chưa tới 10% số cơ sở được xếp hạng. Lý giải khó khăn này, một cán bộ phòng quản lý du lịch, Sở VH,TT&DL cho rằng, do nhiều cơ sở có quy mô nhỏ tự biết không đạt tiêu chuẩn xếp hạng nên cố tình “lẩn tránh” không làm hồ sơ đăng ký thẩm định. Thực tế vừa qua, đoàn thanh tra liên ngành tiến hành kiểm tra 57 cơ sở lưu trú thì phát hiện có tới 10 cơ sở vi phạm do không đăng ký thẩm định xếp hạng sau 3 tháng đi vào hoạt động.
Hoạt động kinh doanh lưu trú hiện nay tuy có sự tăng trưởng cả về doanh thu, lượng khách và đầu tư cơ sở vật chất (năm 2011 tăng thêm 51 cơ sở, các cơ sở cả cũ và mới đều cố gắng nâng cấp trang thiết bị, như khách sạn Mường Thanh - Sông Lam đang khẩn trương thi công hứa hẹn sẽ là khách sạn đạt 5 sao đầu tiên của Nghệ An); nhưng vẫn ẩn chứa nhiều nan giải, sự tăng trưởng bộc lộ thiếu tính bền vững, đơn cử như lượng khách có tăng (năm sau hơn năm trước nhưng số ngày lưu trú không tăng), vẫn khó giữ chân khách, lượng khách quốc tế có dấu hiệu chững lại; tăng trưởng doanh thu chủ yếu do trượt giá là chính…
Thiết nghĩ, để đảm bảo sự tăng trưởng bền vững cho du lịch nói chung và lĩnh vực lưu trú nói riêng phải có sự vào cuộc một cách đồng bộ của các ngành liên quan. Các cơ sở càng cần chú trọng hơn về đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất hiện đại, nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ lao động và có chiến lược kinh doanh bài bản chính là vươn lên thành “mảng sáng” để khắc phục dần tính mùa vụ.
Một thực tế là nhiều cơ sở lớn như Sài Gòn- Kim Liên resort, Bãi Lữ resort… do có chiến lược kinh doanh bài bản, có nhiều giải pháp để vừa thu hút khách, vừa để giữ chân khách lâu hơn như tổ chức những đêm biểu diễn nghệ thuật, miễn phí phương tiện và người hướng dẫn tham quan khi khách có yêu cầu, tổ chức các sự kiện như hội nghị, hội thảo vào mùa thấp điểm… Việc phối hợp đồng bộ và chỉ đạo quyết liệt chủ trương “5 không” trong hoạt động kinh doanh du lịch ở Cửa Lò thời gian qua thực sự đã có hiệu quả, bước đầu đã đẩy lùi nhiều “mảng tối”, lập lại cơ bản trật tự - VSMT nhưng cần tiến hành quyết liệt và thường xuyên hơn nữa. Có người nói, nếu Cửa Lò không quyết liệt thực hiện “5 không” thì cũng sẽ như nhiều khu du lịch biển “nhếch nhác” khác.
Mặt khác, các ngành, các cấp quản lý cần nâng cao trách nhiệm hơn trong kiểm tra, xử lý, đồng thời phải tăng cường vai trò của Hiệp hội Du lịch hơn nữa, vận động nhiều cơ sở tham gia để tạo nên tiếng nói chung đồng thuận cùng đấu tranh đẩy lùi những tiêu cực, “kinh doanh chụp giật” làm ảnh hưởng đến hình ảnh du lịch Nghệ An.
