(Baonghean) - Theo Hiệp hội Thế giới hành động về việc nuôi con bằng sữa mẹ thì sữa mẹ không chỉ giúp trẻ giảm nguy cơ tử vong, suy dinh dưỡng mà còn giúp trẻ có chỉ số thông minh, từ 7 - 8 tuổi cao hơn trẻ bú sữa thay thế. Bên cạnh đó, trẻ được bú mẹ sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh béo phì, nguy cơ đái tháo đường khi trưởng thành và các bệnh tim mạch khi về già. Tuy nhiên, hiện nay, nhận thức của các bà mẹ trẻ về nuôi con bằng sữa mẹ còn rất hạn chế.
Chị Nguyễn Thị Thu H (35 tuổi, phường Lê Mao, TP.Vinh), chủ cửa hiệu thẩm mỹ trên đường Đinh Công Tráng cho biết, chị sinh 2 con, trong 6 tháng đầu, chủ yếu chị nuôi con bằng sữa thay thế. Theo chị H thì “Sữa mẹ chỉ có một dung lượng, chất lượng nhất định, đến một ngưỡng nào đó nó sẽ nhạt và hết chất. Tôi thấy hiện nay người ta còn sản xuất sữa tốt dành cho bà bầu, đặc biệt là sữa dành cho trẻ em bổ sung rất nhiều thành phần hỗ trợ trí thông minh và thể chất khỏe mạnh của mẹ. Mình có tiền, có điều kiện tại sao không cho con uống sữa đó?”. Với điều kiện kinh tế khá giả, mỗi tháng chị tốn khoảng 1 - 1,2 triệu đồng mua các loại sữa cho con thay sữa mẹ, nhưng cháu bé vẫn bị suy dinh dưỡng thể thấp còi. “Có lẽ do thể trạng, tôi có tiếc gì đâu, cho uống đủ các loại sữa, các loại thực phẩm chức năng, vậy nhưng vẫn bị còi...”.
Còn với Trịnh Lam Hoàng, trợ lý giám đốc một công ty TNHH thì “Cũng biết cho con bú bằng sữa mẹ là tốt, các phương tiện thông tin đại chúng khuyến cáo nên cho con bú hoàn toàn 6 tháng đầu. Nhưng điều kiện thời gian, công việc không cho phép. Mình làm nghề này, việc lấy lại vóc dáng sau khi sinh hết sức cần thiết. Trong khi đó, nếu nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ, mình sẽ phải ăn nhiều, ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, không được ăn kiêng... Vả lại, càng cho con bú lâu sẽ khiến trẻ bám mẹ, sau này tính tự lập không cao và có tính cách kiểu “cậu ấm sứt vòi”. Nên từ tháng thứ 3, mình đã cho con ăn dặm, uống các loại sữa bột, cháu chỉ bú mẹ ít thôi”.
Có thể thấy, hiện nay, nhận thức của các bà mẹ trẻ trong việc nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ đang rất hạn chế. Họ đưa ra hàng loạt lý do để biện hộ cho việc sử dụng sữa thay thế sữa mẹ: nào là điều kiện công việc, thời gian, và có không ít người cho rằng, sữa mẹ không đầy đủ chất dinh dưỡng bằng sữa bột và các loại thực phẩm khác. Điều đáng lo ngại hiện nay là vì muốn nhanh lấy lại vóc dáng sau sinh nên các bà mẹ trẻ ăn kiêng, hạn chế cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ.
Theo thống kê của chương trình nuôi dưỡng và phát triển Việt Nam, tỷ lệ trẻ được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ ở Việt Nam đã giảm từ 34% (năm 1998) xuống còn 18% (năm 2012), đó là nguyên nhân hàng đầu gây hậu quả suy dinh dưỡng ở trẻ. Ở tỉnh ta, chưa có con số thống kê chính thức, song tỷ lệ trẻ em được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu cũng có xu thế giảm dần qua từng năm. Và theo báo cáo của Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh thì đến hết năm 2012, tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng của tỉnh ta vẫn ở mức cao: suy dinh dưỡng thể thấp còi 29,8% và suy dinh dưỡng thể nhẹ cân 20,9%. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến vấn đề này đó là nhận thức sai lệch của các bà mẹ trẻ về vấn đề nuôi con bằng sữa mẹ.
Trẻ cần được bú sữa mẹ sau khi sinh.
Để nâng cao nhận thức cho các bà mẹ trẻ về nuôi con bằng sữa mẹ, thời gian qua, đã có nhiều chương trình, đề án được triển khai trên địa bàn tỉnh. Trước hết, phải kể đến sự nỗ lực của ngành Dân số - KHHGĐ trong việc nâng cao chất lượng dân số: đẩy mạnh công tác truyền thông; nhân rộng các mô hình CLB “Bà nội, bà ngoại”, “Làm mẹ an toàn”, “Sức khỏe tiền hôn nhân”... cung cấp kỹ năng nuôi con khỏe, dạy con ngoan cho các bà mẹ trẻ. Bên cạnh đó, đề án “Giáo dục 5 triệu bà mẹ nuôi, dạy con tốt” của Thủ tướng Chính phủ, trong 3 năm qua đã có 50% bà mẹ có con nhỏ được tập huấn kiến thức khoa học, thực hành nuôi, dạy con theo từng độ tuổi; 15% ông bố tham dự các buổi truyền thông, tư vấn, tập huấn, biết chia sẻ cách nuôi, dạy con.
Cùng với đó, hiện nay chính sách cho nghỉ chế độ thai sản trong 6 tháng sẽ là điều kiện cần và đủ để các bà mẹ nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ, các bà mẹ sẽ có điều kiện chăm sóc con tốt hơn, giảm tỷ lệ trẻ thấp còi, suy dinh dưỡng. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất hiện nay trong việc nuôi con bằng sữa mẹ là quan điểm, nhận thức của các bà mẹ trẻ. Hiện nay, nguồn thông tin về việc cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu không thiếu, và bất cứ bà mẹ nào cũng có thể dễ dàng tiếp cận nếu muốn.
Tuy nhiên, việc thông tin không đồng bộ, không rộng khắp và thiếu tính lâu dài khiến việc tiếp nhận kiến thức của mọi người về vấn đề này còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy, các tổ chức có liên quan cần đẩy mạnh công tác truyền thông hơn nữa để mỗi bà mẹ và gia đình của họ có một nhận thức đúng và đủ trong việc nuôi con bằng sữa mẹ. Đồng thời, các địa phương cần xây dựng mô hình “CLB nuôi con bằng sữa mẹ” để các bà mẹ trẻ chia sẻ kinh nghiệm nuôi con tốt; tăng cường kỹ năng truyền thông cho đội ngũ y tế thôn, bản; tổ chức các hội thi tìm hiểu, nâng cao nhận thức về nuôi con bằng sữa mẹ; có cơ chế khuyến khích các bà mẹ trẻ nuôi con bằng sữa mẹ. Các ngành chức năng cần thắt chặt công tác quản lý, kiểm duyệt chất lượng các loại sữa thay thế sữa mẹ trên thị trường...
Bác sỹ Trâm Anh - Thư ký chương trình dinh dưỡng - Trung tâm CSSKSS tỉnh cho biết: “Điều quan trọng là nhận thức của các bà mẹ. Họ cần hiểu rõ lợi ích của sữa mẹ ngay từ trước và trong khi mang thai. Để có đủ sữa cho con, các bà mẹ cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng từ lúc có thai; sau khi sinh con cũng cần ăn đủ chất, uống nhiều nước, sữa, rau quả, cho con bú thường xuyên... Trong điều kiện người mẹ phải chia sẻ thời gian cho công việc, cần cố gắng duy trì ít nhất 3 lần bú/ngày cho bé. Việc nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu và tiếp tục tới 2 tuổi là một lợi ích tuyệt vời, đảm bảo một tương lai tốt đẹp cho con lúc trưởng thành. Đó cũng chính là yếu tố hàng đầu để nâng cao chất lượng dân số”.
