Thưởng Tết cho giáo viên: Chuyện muôn năm cũ

Tết luôn luôn có ý nghĩa với cô giáo Phan Thị Hồng ở Trường Mầm non Huồi Tụ, bởi đây là dịp dài ngày chị được về cùng với  hai con hiện đang ở cùng với ông bà ở xóm 8 xã Ngọc Sơn, huyện Thanh Chương. Với chị, đó cũng là món quà tết lớn nhất, còn thưởng tết hơn mười năm đi dạy ở Trường Mầm non Huồi Tụ chị chưa bao giờ dám nghĩ tới. Trường Mầm non Huồi Tụ đóng ở vùng sâu vùng xa, từ Thị trấn Kỳ Sơn đi xe máy vào cũng mất hơn một tiếng đồng hồ. Học sinh ở trường hơn 90% là con em của các hộ nghèo, nhà nào sinh ít cũng 4 đến 5 đứa nên các khoản thu từ học trò hầu như không có. Dạy học trò nghèo nên nhu cầu của các thầy, cô giáo cũng đơn giản lắm. Tết đến, chưa bao giờ chị em trong trường nghĩ tới các khoản tiền thưởng bởi cũng hiểu nhà trường chi còn chưa đủ thì lấy đâu ra mà có quà cho giáo viên. Năm nào “xum xuê” có thêm cân mì chính, hộp bánh, tờ lịch là vui lắm rồi.

Còn thầy giáo Bùi Anh Bắc - Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Trung học cơ sở Mường Lống tâm sự: Đã cuối năm rồi nhưng ban giám hiệu cũng chưa nhìn đâu ra nguồn để có quà tết động viên các giáo viên. Những năm trước, nhờ tiết kiệm nguồn chi và trích một ít từ quỹ công đoàn, 1 giáo viên có từ 200.000 – 300.000 đồng. Năm nay nhà trường cũng cố gắng theo kịp các năm trước. Còn thầy Nguyễn Đình Hùng – Phó Hiệu trưởng Trường phổ thông Dân tộc bán trú THCS Huồi Tụ thì nói rằng: Trường có đến 90% học trò là đồng bào Mông, từ tiền ăn của học sinh, tiền học phí đến kinh phí của nhà trường đều do nhà nước hỗ trợ. Thế nên, mọi khoản thu thêm hầu như không có. Ban Giám hiệu nhà trường cũng đã tổ chức họp và bàn về vấn đề quà tết cho giáo viên nhưng nếu cố gắng cũng chỉ được một vài trăm ngàn động viên, còn không chỉ được vài gói bánh, gói mì chính. Ai là chiến sỹ thi đua thì được nhận thêm quà của  tỉnh.

Giáo viên Trường phổ thông Dân tộc bán trú THCS Huồi Tụ hướng dẫn các học sinh học tại lớp.

Vấn đề thưởng tết cũng là điều mà lãnh đạo phòng Giáo dục huyện Kỳ Sơn trăn trở nhiều năm nay. Chính thầy Nguyễn Hồng Hoa - Trưởng phòng Giáo dục cũng chia sẻ rằng: Việc thưởng tết cho giáo viên là hoàn toàn xứng đáng, bởi giáo viên vùng cao khó khăn thiệt thòi đủ điều. Đa phần là giáo viên từ dưới xuôi lên, một năm xa nhà đi biền biệt ai cũng muốn có một khoản thưởng tết để về khoe với họ hàng. Nhưng vì kinh phí không có, nguồn chi  thường xuyên cho mỗi trường một năm chỉ có từ 60 - 70 triệu đồng nên các trường không biết nhìn vào đâu để thưởng tết cho giáo viên. Về phía công đoàn giáo dục của phòng thì chỉ có một nguồn quỹ nhỏ, trích ra để thăm, tặng quà những giáo viên có hoàn cảnh khó khăn…

Ngành Giáo dục cũng là một trong những ngành hiện có mức thưởng tết thấp nhất hiện nay. Tính đến thời điểm này, tuy chưa thống kê đầy đủ nhưng đã có nhiều trường báo cáo về tình hình thưởng tết. Trong đó, mức thưởng cao nhất là bộ phận lãnh đạo của Trường THPT Nguyễn Du (Diễn Châu) 8 triệu đồng, trung bình giáo viên là 3.100.000 đồng. Còn lại các trường khác, nhiều nhất là  Trường THPT Diễn Châu 5 với:  1.500.000 đồng, Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng (TP. Vinh) bình quân 700.000 đồng, Trường THPT Nghi Lộc 3: 500.000 đồng, Trường THPT Quỳnh Lưu 4: 300.000 đồng. Trường THPT Con Cuông, cao nhất là 100.000 đồng và thấp nhất là 50.000 đồng.

Cá biệt, Trung tâm Giáo dục Thường xuyên huyện Thanh Chương đến thời điểm này dự kiến không có thưởng tết,  vì theo như ông Lê Văn Kiệm – Giám đốc trung tâm cho biết: Hai năm nay số lượng học sinh đến học tại trung tâm giảm rất nhiều với hơn 100 học sinh một năm. Nguồn thu không có, trong khi đó mức lương tối thiểu, lương hạng ngạch cho giáo viên đều tăng nên nguồn thu từ học phí chưa đủ chi cho giáo viên. Trường THPT Nguyễn Trường Tộ (huyện Hưng Nguyên), nơi có đông học sinh nghèo cũng đang rơi vào hoàn cảnh khó khăn, đến thời điểm này nguồn cấp bù học phí cho học sinh nghèo vẫn chưa chuyển về. Do đó, thưởng tết cho giáo viên cũng chỉ từ 200.000 – 300.000 đồng. Cũng vì nguồn kinh phí không có nên năm nay dù Trường THPT Nguyễn Trường Tộ có tới 3 em thi học sinh giỏi tỉnh đạt giải Nhất (ngang với Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng) nhưng hiện nay nhà trường chưa có kế hoạch khen thưởng cho giáo viên có thành tích trong bồi dưỡng học sinh giỏi – thầy giáo Phan Xuân Phàn – Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ. 

Thực tế cho thấy, các trường học đều là các đơn vị hành chính sự nghiệp, ngoài các trường công lập, tư thục còn có thêm nhiều khoản thu từ học phí và các khoản thu khác thì đa phần các trường còn lại hoạt động chính đều dựa vào kinh phí của nhà nước cấp. Do đó, nguồn kinh phí để thưởng tết là hầu như không có. Những trường có tiền thưởng tết là do tiết kiệm được từ nguồn chi thường xuyên, trích từ quỹ dạy thêm, học thêm và trích từ quỹ phúc lợi tập thể (như tiền gửi xe máy, xe đạp). Tuy nhiên, số trường biết “cân đo đong đếm” như thế này không nhiều. Chính vì vậy, mức thưởng tết chung cho các trường thuộc ngành Giáo dục thấp là điều dễ hiểu. Mới đây, trả lời báo chí, Bộ Trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận cũng cho rằng: Thưởng tết với ngành Giáo dục là rất khó. Ngay cả ở Bộ cũng không có bất cứ nguồn nào, không có ngân sách nào cho thưởng tết. Ông cũng nói thêm: Theo quy định, 80% ngân sách Nhà nước cấp cho giáo dục để trả lương giáo viên và cán bộ quản lý, 20% cho các hoạt động giáo dục. Nhưng thực tế, hầu như toàn bộ ngân sách cấp cho nhà trường chỉ đủ chi lương, chiếm tới 80-90%, thậm chí 95%, như vậy không còn tiền để mua phấn, giấy bút, văn phòng phẩm...

Để hỗ trợ phần nào những vất vả cho giáo viên, hàng năm công đoàn ngành Giáo dục đã lên kế hoạch hỗ trợ những giáo viên có hoàn cảnh khó khăn, bị bệnh hiểm nghèo. Riêng năm nay theo kế hoạch, công đoàn ngành và công đoàn phòng Giáo dục sẽ đi thăm khoảng 300 trường hợp ở 20 huyện, thành, thị. Bên cạnh đó, Liên đoàn Lao động tỉnh cũng sẽ đến thăm và tặng quà cho 30 trường hợp đặc biệt khó khăn khác. Dự kiến mỗi một phần quà là 300.000 đồng. Ông Trần Văn Kỷ - Chủ tịch Công đoàn ngành, Sở Giáo dục và Đào tạo thì nói rằng: Thưởng tết thấp là điều anh em giáo viên đã biết trước nhiều năm nay nên cũng không nặng nề. Mọi người cũng không xem đó là thưởng tết mà gọi là quà tết, chủ yếu là để lấy tinh thần động viên… Một số trường, để tạo điều kiện cho các thầy cô giáo đón tết đã chủ động trả trước hai tháng lương cho giáo viên hoặc kịp thời chi trả các chế độ chính sách trước dịp Tết Nguyên đán. Xem ra, đó cũng là cách làm hữu hiệu nhất trong thời điểm khó khăn chung như hiện nay.

Mỹ Hà