Bác sĩ chuyên khoa 1 Bùi Thị Thúy Ngân - Trưởng Khoa Sức khỏe môi trường, Y tế trường học, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Nghệ An nêu rõ: Trong mưa lũ, môi trường bị ô nhiễm vì xác súc vật chết, các loại chất thải. Người dân ở những vùng bị ảnh hưởng lũ lụt rất dễ mắc các bệnh về đường tiêu hóa, các bệnh lý da liễu, cảm lạnh, cúm và sốt xuất huyết.
Để chủ động phòng tránh dịch bệnh, người dân cần phải đảm bảo lựa chọn thực phẩm và chế biến thực phẩm an toàn, hợp vệ sinh, ăn thức ăn nấu chín và uống nước đun sôi; thường xuyên rửa tay với xà phòng, vệ sinh cá nhân hàng ngày.
Mọi người dân cần thực hiện nguyên tắc nước rút đến đâu làm vệ sinh đến đấy; thu gom, xử lý và chôn xác súc vật theo hướng dẫn của nhân viên y tế; tiêu diệt loăng quăng, bọ gậy, diệt muỗi; mắc màn khi ngủ kể cả ban ngày… khi có dấu hiệu nghi ngờ nhiễm bệnh, cần đến khám và điều trị tại các cơ sở y tế gần nhất.
Sau khi nước lũ rút, cần có các biện pháp xử lý ngay nguồn nước để đề phòng các nguy cơ nhiễm bệnh, ảnh hưởng đến sức khỏe. Cụ thể là thau rửa bể nước, giếng nước, dụng cụ chứa nước và dùng hóa chất để khử trùng nước ăn uống và sinh hoạt theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
Để thau vét và rửa giếng nước: Mọi người cần khơi thông tất cả các vũng nước đọng chung quanh khu vực giếng nước; tháo bỏ nắp đậy hoặc tấm vải ni lông bịt miệng giếng. Trước khi làm cho nước trong và khử trùng, phải tiến hành thau vét giếng; dùng nước giếng dội lên thành giếng làm cho trôi sạch hết đất cát, rác bám trên thành giếng và sàn nền giếng.
Nếu giếng nước bị ngập lụt, có nước đục thì cần múc cạn nước và vét hết bùn cặn. Trong trường hợp không thau vét được, nên chọn một giếng nước khác để xử lý và dùng chung. Nếu tất cả các giếng nước trong khu vực đều không thể thau vét được, có thể áp dụng biện pháp xử lý tạm thời như múc vài chục lít nước lên bể chứa rồi đánh phèn chua và khử trùng. Sau đó, có thể dùng tạm nguồn nước đã xử lý, khi dùng hết nước, thực hiện thêm các đợt khác để sử dụng; chờ vài ngày sau mức nước giếng xuống thấp sẽ tiến hành thau vét.
Trường hợp không có phèn chua để làm trong nguồn nước, có thể làm một bể lọc cát tạm thời bằng một thùng, xô hay vại với thể tích chứa khoảng 20 - 30 lít nước. Đục một lỗ với đường kính chừng 1 cm trên vách thành, cách đáy thùng 5 cm. Cho một ít đá hoặc gạch vỡ lót ở đáy, đặt một mảnh bao tải gai lên trên rồi đổ cát dày khoảng 25 - 30 cm. Đổ nước giếng vào cho đến khi nước chảy ra trong suốt thì lấy để khử trùng.
Nếu giếng nước bị ngập nhưng nước lụt không tràn vào giếng và nước giếng còn trong thì vẫn phải tiệt trùng trước khi sử dụng. Nếu điều kiện cho phép nên múc cho nước cạn và thau vét. Nếu không có điều kiện, có thể tiến hành tiệt trùng ngay nước trong giếng để sử dụng tạm. Một vài tuần sau tiến hành thau vét giếng nước.
Với công đoạn làm trong nước giếng: Mọi người có thể dùng phèn chua (loại thường dùng là phèn nhôm) với liều lượng 50g/1 mét khối nước. Nếu nước đục nhiều, có thể cho lượng phèn tối đa tới 100g/1 mét khối nước. Hòa tan hết lượng phèn cần thiết vào một gàu múc nước hay xô nước, tưới đều dung dịch vào trong lòng giếng nước. Thả gàu múc nước chìm sâu xuống giếng, kéo mạnh gàu lên khoảng 10 lần rồi để yên khoảng 30 phút đến 1 giờ cho cặn lắng hết, sau đó tiếp tục tiến hành khử trùng.
Về khử trùng nước giếng: Nước giếng bị nhiễm bẩn do lũ lụt về nguyên tắc cơ bản sau khi khử trùng phải có nồng độ chlor thừa là 0,5 mg đến 1 mg trong 1 lít nước. Tính lượng chloramin B cần thiết cho giếng nước trên cơ sở nồng độ cần thiết là 10g/1 mét khối nước. Cũng có thể dùng một số hóa chất khác như chlorure vôi 20% (13g/1 mét khối nước) hoặc chlorure vôi 70% (4g/1 mét khối nước).
Múc một gàu nước hay xô nước, hòa lượng hóa chất nói trên vào nước, chú ý phải khuấy đều cho tan hết. Tưới đều gàu múc nước hay xô nước này vào giếng. Thả gàu múc nước cho chìm sâu đến nửa cột nước trong giếng rồi kéo lên, thả xuống khoảng 10 lần. Dùng nước giếng đã thực hiện dội lên thành giếng để khử trùng, để khoảng 30 phút, sau đó nguồn nước có thể sử dụng được.
Một điều cần chú ý là mặc dù nước giếng đã khử trùng bằng chloramin như trên, nhưng nước cần phải đun sôi để nguội mới được uống. Trong trường hợp không có hóa chất khử trùng nước giếng, chỉ nên ăn, uống bằng nước giếng đã được đun sôi từ 10 phút trở lên và không nên ăn các loại rau sống rửa bằng nước chưa khử trùng.
Với nước giếng khoan: Cách xử lý nước giếng khoan đơn giản hơn. Người dân cần bơm hết nước đục và bơm tiếp tục khoảng 15 phút để loại bỏ nước có khả năng bị nhiễm bẩn. Sau đó có thể sử dụng được nguồn nước giếng khoan. Mọi người cần chú ý làm vệ sinh sạch sẽ bơm nước và sàn nền giếng khoan./.
