(Baonghean) - Ngày 10/9/1945, theo Chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Võ Nguyên Giáp đã ký Sắc lệnh số 27/SL, thành lập “Sở Thuế quan và Thuế gián thu”, khai sinh ra ngành Hải quan Việt Nam ngày nay. Việc thành lập Sở Thuế quan và Thuế gián thu ngay sau khi nhà nước cách mạng ra đời có ý nghĩa chính trị sâu sắc, góp phần khẳng định chủ quyền của nước Việt Nam độc lập, vừa đảm bảo nguồn thu ngân sách cho nhà nước cách mạng non trẻ. Điều đó cũng nói lên vị trí, vai trò quan trọng của ngành Thuế quan cách mạng lúc đó và ngành Hải quan ngày nay trong sự nghiệp bảo vệ lợi ích, chủ quyền và an ninh quốc gia.
Ngay sau khi được thành lập, cán bộ, nhân viên ngành Hải quan đã tỏ rõ ý chí kiên cường đấu tranh không khoan nhượng với thực dân Pháp nhằm bảo vệ chủ quyền thuế quan của nhà nước cách mạng. Năm 1954, hoà bình lập lại, cả đất nước ta tập trung thực hiện 2 nhiệm vụ chiến lược là xây dựng, bảo vệ chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam thống nhất nước nhà. Trong bối cảnh đó, với tên gọi mới là Sở Hải quan Trung ương, cán bộ, nhân viên Hải quan đã khắc phục khó khăn, vừa xây dựng ổn định tổ chức ngành, vừa ra sức hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ độc quyền ngoại thương, ngoại hối của Nhà nước, trực tiếp góp phần vào phát triển kinh tế đối ngoại, giao lưu quốc tế, đồng thời tích cực phục vụ nhiệm vụ chi viện cho chiến trường miền Nam. Có những tấm gương cán bộ Hải quan dũng cảm, không rời trận địa, hy sinh trong tư thế làm nhiệm vụ. Nhiều tập thể, cá nhân ngành Hải quan đã được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động, Huân chương Chiến công, Huân chương Kháng chiến.
 |
| Lực lượng Hải quan Nghệ An kiểm tra xuất, nhập hàng hóa tại Cảng Cửa Lò. Ảnh: Hoàng Vĩnh |
Năm 1975, đất nước thống nhất, ngành Hải quan cũng được thống nhất với tên gọi Cục Hải quan Trung ương thuộc Bộ Ngoại thương, vươn lên đảm nhận nhiệm vụ “gác cửa nền kinh tế” trên một dải non sông thống nhất từ mũi Cà Mau đến địa đầu Móng Cái. Ngày 20/8/1984, Hội đồng Nhà nước phê chuẩn thành lập Tổng cục Hải quan trực thuộc Hội đồng Bộ trưởng. Hải quan Việt Nam được xác định là công cụ “chuyên chính nửa vũ trang” của Đảng và Nhà nước, thể hiện sự ghi nhận quá trình trưởng thành của Hải quan Việt Nam, đồng thời là sự giao phó cho ngành Hải quan trách nhiệm nặng nề hơn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Nhận thức rõ vinh dự và trọng trách này, Tổng cục Hải quan đã nhanh chóng củng cố về mọi mặt, nâng cao hiệu quả chất lượng công tác, hoàn thành tốt trọng trách mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho.
Trong hơn 20 năm đổi mới đất nước, ngành Hải quan đã có những bước tiến mạnh mẽ trên các mặt công tác, đặc biệt là áp dụng khoa học kỹ thuật hiện đại, góp phần đắc lực vào sự phát triển hoạt động thương mại, đầu tư và du lịch, thúc đẩy quá trình hội nhập khu vực và thế giới của đất nước. Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác hải quan, ngành Hải quan đã chú trọng chăm lo giáo dục cán bộ, công chức về tư tưởng chính trị, đạo đức nghề nghiệp, kỹ năng nghiệp vụ. Tiếp nối cuộc vận động xây dựng lực lượng Hải quan trong sạch vững mạnh được triển khai từ năm 1986; các năm sau, Tổng cục Hải quan đã liên tục ban hành nhiều chủ trương, biện pháp quyết liệt trong việc chấn chỉnh kỷ cương, kỷ luật và liêm chính hải quan.
Năm 2001, Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam thông qua Luật Hải quan được sửa đổi, bổ sung vào năm 2005 và 2014. Từ chỗ là một Tổng cục - cơ quan thuộc Chính phủ, trở thành một cơ quan trực thuộc Bộ Tài chính. Dưới sự lãnh đạo của Ban Cán sự đảng Bộ Tài chính và lãnh đạo bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã xây dựng và trình Bộ phê duyệt các kế hoạch cải cách, phát triển và hiện đại hóa giai đoạn 2004 - 2008, giai đoạn 2008 - 2010 và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chiến lược phát triển ngành Hải quan Việt Nam giai đoạn 2011 - 2015 tầm nhìn đến năm 2020. Thời gian qua, ngành Hải quan đã không ngừng nghiên cứu và triển khai áp dụng các kỹ thuật nghiệp vụ mới nhằm đơn giản hóa quy trình thủ tục hải quan và rút ngắn thời gian thông quan, áp dụng phương pháp quản lý rủi ro trong kiểm tra thực tế hàng hóa. Hiện nay, ngành Hải quan đã triển khai hệ thống thông quan điện tử VNACCS/VCIS tại 34 cục hải quan tỉnh, thành phố trên cả nước. Nhờ đẩy mạnh cải cách hiện đại hóa, năng suất, chất lượng, hiệu quả công tác hải quan được tăng lên rõ rệt; tạo thuận lợi tối đa cho việc thông quan nhanh hàng hóa, tăng sức cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam ra thị trường quốc tế; đồng thời tạo điều kiện cho việc quản lý nội bộ và chống tham nhũng, tiêu cực có kết quả.
 |
| Lãnh đạo Hải quan Nghệ An tặng Bằng khen cho các doanh nghiệp thực hiện tốt việc nộp thuế xuất, nhập khẩu. |
Thông qua đổi mới hoạt động, công tác thu ngân sách của ngành Hải quan cũng đạt những thành tựu to lớn. Từ năm 2000 đến nay, với sức mạnh tổng hợp của các đơn vị trong toàn ngành, bằng nhiều giải pháp chống thất thu qua giá, thu hồi thuế nợ đọng, sử dụng có hiệu quả 3 công cụ điều tra chống buôn lậu, kiểm tra sau thông quan và phân tích phân loại hàng hoá xuất, nhập khẩu, ngành Hải quan luôn hoàn thành vượt mức kế hoạch được giao, số thu năm sau tăng cao hơn năm trước, chiếm từ 25% đến hơn 30% tổng thu ngân sách Nhà nước. Là cơ quan quản lý đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu, tổng hợp tình hình hàng hóa xuất, nhập của cả nước, trong những năm qua, ngành Hải quan đã có nhiều nỗ lực trong điều hành giá cả, kiềm chế lạm phát, hạn chế nhập siêu, phát triển kinh tế đất nước.
Với nhiều cố gắng và nỗ lực phấn đấu, ngành Hải quan đã được Nhà nước trao tặng Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng Ba và nhiều huân chương cao quý khác. Những thành tựu nói trên là kết quả phấn đấu bền bỉ của nhiều thế hệ cán bộ, công chức hải quan dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ Tài chính, sự phối hợp có hiệu quả của các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, sự ủng hộ to lớn của nhân dân.
Là đơn vị trực thuộc Tổng cục Hải quan, cùng với sự phát triển của ngành, Cục Hải quan Nghệ An cũng không ngừng lớn mạnh cả về tổ chức bộ máy, cán bộ và kỹ thuật nghiệp vụ. Hiện nay Cục Hải quan Nghệ An có 14 đơn vị trực thuộc, gồm 6 phòng, 3 đội kiểm soát và 5 chi cục hải quan cửa khẩu, ngoài cửa khẩu, với 256 cán bộ, công chức và hợp đồng lao động. Chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức không ngừng được tăng lên cả về trình độ chuyên môn nghiệp vụ, chính trị, ngoại ngữ... Hiện nay, Cục Hải quan Nghệ An đang triển khai kế hoạch cải cách, phát triển và hiện đại hóa giai đoạn 2011 - 2015 và định hướng đến năm 2020. 100% chi cục đã được triển khai hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS; ở các phòng và các đơn vị đã ứng dụng các phần mềm nghiệp vụ hải quan. Nhờ đó, chất lượng công việc và các sản phẩm dịch vụ ngày càng được nâng lên, đáp ứng nhu cầu hoạt động thương mại, đầu tư và du lịch trên địa bàn. Kim ngạch XNK do Cục Hải quan Nghệ An làm thủ tục đã và đang đạt đến ngưỡng trên 1 tỷ USD, thu thuế XNK đã đạt mốc trên 1.000 tỷ đồng và đang phấn đấu cao hơn trong các năm tới.
Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XVII, Nghị quyết 26 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2020, Cục Hải quan Nghệ An đã tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Chỉ thị số 12/2015-CT-UBND ngày 20/5/2015 tăng cường công tác quản lý Nhà nước về hải quan trên địa bàn. Một mặt, Cục Hải quan Nghệ An kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, đầu tư các nguồn lực về cơ sở vật chất của cục và các chi cục, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong thủ tục hải quan, cung cấp cho các nhà đầu tư, các doanh nghiệp những dịch vụ tốt nhất, nhanh nhất, hiệu quả nhất.
Mặt khác, Cục Hải quan Nghệ An cần phải phối hợp tốt với các cấp, các ngành, chính quyền các địa phương để ký kết các quy chế phối hợp, trao đổi thông tin để tạo thuận lợi cho các hoạt động thương mại, đầu tư và du lịch trên địa bàn. Trước hết là quan hệ với các Hội doanh nghiệp, đại diện phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Đảng ủy Khối các doanh nghiệp để bàn cơ chế xây dựng thoả thuận đối tác Hải quan - Doanh nghiệp, tạo sự tin cậy vững chắc, ổn định lâu dài giữa cơ quan Hải quan và cộng đồng các doanh nghiệp. Thứ hai, cùng các đối tác tiến hành kiểm tra việc đo đếm thời gian thông quan cho từng lô hàng xuất, nhập khẩu theo từng loại hình cửa khẩu, đưa thời gian thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu Nghệ An ngang bằng hoặc thấp hơn mức bình quân chung của toàn ngành. Thứ ba, có các giải pháp để nuôi dưỡng và phát triển nguồn thu, phấn đấu đến năm 2020, kim ngạch xuất nhập khẩu sẽ tăng gấp 3 lần như hiện nay, thu thuế xuất, nhập khẩu sẽ đạt khoảng 2.500 - 3.000 tỷ đồng, riêng năm 2015 phấn đấu đạt và vượt chỉ tiêu được giao là 1.300 tỷ đồng để góp phần cùng toàn tỉnh hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII đề ra. Thứ tư, xây dựng đồng bộ trụ sở của cục và các chi cục hiện đại, đáp ứng yêu cầu của công tác hiện đại hoá hải quan.
Phát huy truyền thống 70 năm qua của ngành, Đảng ủy, lãnh đạo và toàn thể cán bộ, công chức Cục Hải quan Nghệ An quyết tâm ra sức thi đua, phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng tỉnh nhà giàu đẹp, văn minh.
Chu Quang Luân
(Bí thư Đảng uỷ, Cục trưởng Cục Hải quan Nghệ An)
