Nhiều nguyên nhân tác động đến tăng trưởng tín dụng
Mặc dù các ngân hàng có điều kiện để tăng tín dụng trong những tháng đầu năm do thanh khoản hệ thống dồi dào và chưa bị giới hạn bởi chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng, nhưng mức tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống vẫn thấp so với cùng kỳ các năm trước.
Đến ngày 30/06/2023, tín dụng toàn nền kinh tế tăng 4,73% so với đầu năm, thấp hơn cùng kỳ năm trước (6 tháng đầu năm 2022 tăng 9,35%). Tại Nghệ An, tín dụng đạt 278.706 tỷ đồng, chỉ tăng 2,7% so với cuối năm 2022 (mức tăng cùng kỳ năm 2022 là 7,5%), thấp hơn bình quân cả nước 4,73%. Đáng chú ý là tín dụng cho tiêu dùng bất động sản trong 5 tháng đầu năm 2023 giảm 0,4%, trong khi cùng kỳ năm ngoái tăng tới 9,5%.
Trong bối cảnh nhu cầu vay vốn sụt giảm, Ngân hàng nhà nước và các ngân hàng thương mại đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm giảm lãi suất cho vay, kích thích cầu tín dụng.
Tại Ngân hàng BIDV chi nhánh Nghệ An, ngoài việc nhiều lần giảm lãi suất cho các khoản vay mới thì cũng đã giảm lãi suất cho dư nợ hiện hữu, nhất là các dự án trung dài hạn. Điều này đã giúp khách hàng giảm bớt chi phí.
Bà Lê Thị Mộng Lý - Phó giám đốc Ngân hàng BIDV chi nhánh Nghệ An cho biết: 6 tháng đầu năm, dư nợ của chi nhánh tăng 6%, trong đó khối khách hàng doanh nghiệp tăng nhiều hơn so với khối khách hàng cá nhân. Nguyên nhân do thời điểm quý 2, nhiều doanh nghiệp tăng doanh số vay, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, đẩy nhanh tiến độ công trình.
Một điểm thuận lợi là quý này khách hàng được hỗ trợ lớn từ phía ngân hàng thông qua các đợt giảm lãi suất cho vay; đối với khách hàng khó khăn do chậm hoặc chưa có nguồn trừ nợ đến hạn thì được ngân hàng giải quyết cho cơ cấu nợ và giữ nguyên nhóm nợ, không bị chuyển nhóm nợ xấu. Tuy vậy, khách hàng cá nhân vẫn chưa tăng được nhiều, nhiều khách hàng tạm thời trả hết nợ và chưa vay lại với lý do thị trường khó khăn
Tuy nhiên, số ngân hàng có kết quả tăng trưởng khả quan như vậy là không nhiều. Tình hình nền kinh tế đang có nhiều khó khăn, cầu đầu tư giảm, sức hấp thụ vốn của của doanh nghiệp và nền kinh tế suy giảm, khiến cầu tín dụng giảm mạnh. Lý giải nguyên nhân tín dụng giảm, đại diện Ngân hàng nhà nước chi nhánh Nghệ An cho biết: Một số nhóm khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa, bất động sản có nhu cầu nhưng chưa đáp ứng điều kiện vay vốn/hoặc còn vướng mắc về thủ tục pháp lý.
Đối với nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa, quy mô vốn nhỏ, vốn chủ sở hữu và năng lực tài chính, quản trị điều hành hạn chế; Thiếu phương án kinh doanh khả thi; Thông tin về tình hình tài chính còn thiếu minh bạch. Trong khi đó, việc triển khai các giải pháp tăng khả năng tiếp cận tín dụng thông qua các cơ chế hỗ trợ của nhà nước (Quỹ Bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa...) chưa phát huy hiệu quả.
Đối với nhóm bất động sản, hiện nay, thị trường tiếp tục khó khăn, ảnh hưởng tới tăng trưởng tín dụng chung. Trường hợp các vướng mắc về pháp lý chưa được tháo gỡ, tổ chức tín dụng không có cơ cơ sở để tiếp tục giải ngân theo tiến độ đã cam kết. Bên cạnh đó, thời gian qua nhiều doanh nghiệp bất động sản có tỷ lệ đòn bẩy tài chính cao, tình hình tài chính kém lành mạnh, dẫn tới việc các tổ chức tín dụng phải cân nhắc trong quá trình thẩm định, xem xét quyết định cho vay đối với các doanh nghiệp này.
Ngoài ra, một cán bộ tín dụng ngân hàng cho hay, sau thời gian dài nền kinh tế gặp khó khăn, mức độ rủi ro của khách hàng bị đánh giá cao hơn, nhất là khi hoạt động của doanh nghiệp khó chứng minh hiệu quả trong bối cảnh hiện nay.
Cần giải pháp tăng khả năng hấp thụ vốn
Theo số liệu của Cục Thống kê, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh 6 tháng đầu năm 2023 ước đạt 5,79%, chưa đạt kịch bản đề ra và thấp hơn so với cùng kỳ năm 2022. Hoạt động sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn, nhất là lĩnh vực công nghiệp, một số loại hình dịch vụ nhà hàng, karaoke...; thị trường xuất khẩu bị thu hẹp, nhiều doanh nghiệp bị cắt giảm và thiếu đơn hàng. Những diễn biến này cho thấy việc cải thiện cầu nước ngoài về hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam có thể chưa sớm cải thiện và cần thêm thời gian.
Số lượng doanh nghiệp thành lập mới và số vốn đăng ký giảm; số doanh nghiệp giải thể và tạm ngừng hoạt động tăng so với cùng kỳ năm 2022... Chỉ số sản xuất công nghiệp đạt thấp và có xu hướng tăng chậm lại. Một số sản phẩm công nghiệp chủ lực giảm so với cùng kỳ; hoạt động của nhiều nhà máy trong lĩnh vực sản xuất hàng may mặc, sản xuất sợi, giày dép, linh kiện điện thoại, sản phẩm gỗ, khai thác và chế biến khoáng sản, sản xuất cá hộp... chỉ đạt khoảng 50-70% công suất, thậm chí phải tạm ngừng hoạt động.
Từ thực trạng trên, để nâng cao sức khỏe của nền kinh tế tỉnh nhà, từ đó tạo điều kiện cho dòng vốn tín dụng được hấp thụ dễ dàng, hiệu quả hơn, trong thời gian tới cần sự vào cuộc một cách mạnh mẽ từ các cấp, các ngành trong việc thực hiện quyết liệt hiệu quả Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; thúc đẩy tăng trưởng các ngành, lĩnh vực để hoàn thành cao nhất các mục tiêu, kế hoạch đặt ra. Các ngành, các cấp chủ động, tích cực rà soát, nắm chắc tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh trong từng ngành, lĩnh vực, địa bàn phụ trách để kịp thời phát hiện, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, nhất là về thủ tục, cơ chế, chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân; xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của các ngành, địa phương; tập trung xử lý, giải quyết kịp thời, dứt điểm, hiệu quả các vấn đề tồn đọng, kéo dài.
Từ đầu năm đến nay, NHNN đã hạ lãi suất 4 lần từ 0,5%-2% cho những mức lãi suất điều hành, điều đó đã tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng hạ lãi suất cho vay bình quân VND xuống mức khoảng 8,9%/năm (giảm 1,0%/năm so với cuối năm 2022) và xu hướng sẽ giảm hơn trong thời gian tới.
Để giúp các doanh nghiệp nhanh chóng phục hồi và phát triển, đồng thời đạt mục tiêu tăng trưởng tín dụng đề ra trong năm nay, bà Nguyễn Thị Thu Thu - Giám đốc Ngân hàng nhà nước chi nhánh Nghệ An cho biết: Hiện Chi nhánh đang chỉ đạo các tổ chức tín dụng rà soát thủ tục, hồ sơ để tăng khả năng tiếp cận tín dụng; tiếp tục chỉ đạo giảm lãi suất cho vay. Với các khoản dư nợ hiện hữu, do khách hàng gặp khó khăn trong việc trả nợ nên Ngân hàng nhà nước đã ban hành Thông tư 02 cho phép cơ cấu lại nợ và giữ nguyên nhóm nợ. Chúng tôi sẽ tiếp tục chỉ đạo triển khai quyết liệt chính sách này để hỗ trợ cho các dư nợ đã có với doanh nghiệp (đến nay đã thực hiện cơ cấu cho vay cho 110 lượt khách hàng và hiện đang tiếp tục triển khai). Với dư nợ mới, các ngân hàng sẽ tích cực cho vay nếu đủ điều kiện.
Về gói cho vay cho nhà ở xã hội 120.000 tỷ đồng, hiện Ngân hàng nhà nước Chi nhánh đang tích cực bám sát Sở Xây dựng (là cơ quan đầu mối tham mưu) và UBND tỉnh để có danh sách Dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư có nhu cầu vay vốn trên địa bàn để triển khai đến các Ngân hàng thương mại kịp thời tiếp cận, thẩm định cấp tín dụng.
Ngoài ra, cần quan tâm các giải pháp từ phía các cơ quan, bộ, ngành khác, chẳng hạn như giải quyết đầu ra cho doanh nghiệp thông qua xúc tiến thương mại, khai thác thị trường trong nước, cải thiện về điều kiện tiếp cận tín dụng thông qua bảo lãnh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa; thúc đẩy đầu tư công để có sự lan tỏa đến hoạt động sản xuất, kinh doanh khác.
Với thị trường bất động sản, tới thời điểm hiện tại, nhà đầu tư bất động sản là cá nhân và người mua nhà để tiêu dùng vẫn chưa sẵn sàng đầu tư nên tín dụng còn đang thấp, bởi vậy việc tháo gỡ các khó khăn pháp lý, điều chỉnh giá nhà, giá bất động sản cũng là một trong những giải pháp để có thể thúc đẩy cầu tiêu dùng và đầu tư trong lĩnh vực bất động sản.
