Giảm tải trong học tập
Một ngày sau khi Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố phương án thi tốt nghiệp THPT năm 2025, học sinh Phùng Diệu Linh lớp 11A1 - Trường THPT Phạm Hồng Thái (Hưng Nguyên) cho biết đã đọc rất kỹ quyết định của Bộ. "Em nghĩ phương án này có những thuận lợi cho chúng em, đó là giảm tải kiến thức trong quá trình học. Đặc biệt, với việc môn Tiếng Anh không còn là môn bắt buộc sẽ gỡ được khó khăn cho học sinh, nhất là học sinh ở vùng nông thôn. Thời gian còn lại, chúng em có điều kiện để tập trung cho các môn thi tốt nghiệp hoặc thi xét tuyển vào đại học", Linh nói.
Em Phùng Diệu Linh hiện đang học ở lớp 11A1 thiên về các khối tự nhiên là Toán - Vật lý - Hóa học. Tuy nhiên, em cũng đang tích cực ôn thi Tiếng Anh để có chứng chỉ ngoại ngữ. Với 4 môn thi, Diệu Linh nói rằng, em dự kiến sẽ đăng ký 2 môn tự chọn gồm Tiếng Anh (là lợi thế của em) và 1 môn thuộc khối A (Vật lý hoặc Hóa học).
Việc học của Linh từ nay đến khi hết lớp 12 có thể sẽ có những điều chỉnh về bố trí thời gian cho các môn học (môn chính hoặc phụ), nhưng em sẽ không giảm số môn ôn thi vào đại học, vì Linh đang đặt mục tiêu tham dự Kỳ thi đánh giá năng lực và kỳ thi này đòi hỏi học sinh phải học đều tất cả các môn.
Học sinh Hoàng Thị Trà, lớp 11C1 - Trường THPT Nghi Lộc 3 cũng nói rằng: Việc giảm các môn thi là hợp lý và tạo điều kiện để chúng em có thời gian tham gia các hoạt động trải nghiệm. Cá nhân em, dự kiến sẽ xét tuyển đại học khối CO3 (Toán - Ngữ văn - Lịch sử) nên sẽ hợp lý với bản thân em và em chỉ cần học thêm 1 môn nữa là có thể hoàn thành kỳ thi tốt nghiệp và xét tuyển vào đại học.
Thay đổi cách dạy và học Tiếng Anh trong nhà trường
Theo phương án thi tốt nghiệp THPT năm 2025 mà Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa công bố, trong năm tới Kỳ thi tốt nghiệp THPT sẽ chỉ còn 4 môn, trong đó có 2 môn bắt buộc và Toán - Ngữ văn. Hai môn còn lại sẽ được lựa chọn trong các môn tự chọn, trong đó có môn Ngoại ngữ.
Việc ngoại ngữ chỉ là môn tự chọn được xem là một thay đổi rất lớn của Kỳ thi tốt nghiệp sắp tới, vì lâu nay luôn là một trong những môn bắt buộc. Khi phương án được thông qua, nhiều ý kiến lo ngại, với sự thay đổi này việc dạy và học ngoại ngữ ở các nhà trường sẽ bị ảnh hưởng. Thậm chí nhiều học sinh sẽ “quay lưng” với bộ môn này để chọn các môn học khác dễ học, dễ có điểm cao hơn.
Trong các kỳ thi tốt nghiệp THPT, ngoại ngữ luôn là một trong những môn học có điểm thi khiêm tốn nhất của thí sinh Nghệ An. Chất lượng dạy và học ngoại ngữ chưa được đánh giá cao, nhất là ở các huyện miền núi hoặc các trường xa trung tâm.
Tại Trường THPT Phạm Hồng Thái (Hưng Nguyên), cô giáo Hồ Thị Hà - Hiệu trưởng nhà trường cho biết, ngoại ngữ chỉ có lợi thế với một số học sinh ở các lớp tốp đầu hoặc ở một số học sinh có nguyện vọng thi đại học khối D. Chính vì thế, việc ngoại ngữ không còn là môn bắt buộc sẽ tác động đến việc lựa chọn của học sinh và nhiều em sẽ chọn môn khác thay thế.
Tuy nhiên, cũng theo cô Hà điều này sẽ không ảnh hưởng nhiều đến việc học ngoại ngữ ở nhà trường: Theo giáo dục hiện đại và theo nhu cầu của xã hội, nếu con người muốn phát triển thì việc biết ngoại ngữ là điều vẫn rất quan trọng. Vì vậy, dù Tiếng Anh có thi hay không thì học sinh vẫn phải tự học, tự tìm hiểu. Hơn nữa, hiện nay, nhiều trường đại học vẫn xem Tiếng Anh là một trong những tiêu chí đánh giá đầu ra của sinh viên. Vì vậy, nếu các em lơ là ở bậc phổ thông sẽ ảnh hưởng đến quá trình phát triển sau này.
Thay vì lo ngại, cô giáo Nguyễn Thị Yến - giáo viên Trường THPT Thanh Chương 1 nói rằng, việc Tiếng Anh từ môn bắt buộc sang môn tự chọn sẽ làm thay đổi cách học và cách dạy ở các nhà trường: Tiếng Anh không còn là môn thi bắt buộc trong kỳ thi tốt nghiệp, không có nghĩa là nó không quan trọng. Quyết định của Bộ giúp “cởi trói” cho những học sinh “sợ” môn Tiếng Anh mà vẫn buộc phải thi môn này. Ngược lại, những học sinh học tốt hoặc thích học thì vẫn có thể lựa chọn môn Tiếng Anh để thi tốt nghiệp, và thực tế những học sinh yêu thích Tiếng Anh học vì mục đích cao hơn.
Trong thời gian tới, tôi nghĩ việc học Tiếng Anh ở các nhà trường sẽ theo hai hướng. Trong đó, với các em muốn học lên bậc đại học sẽ học theo 4 kỹ năng để có chứng chỉ quốc tế và sau khi học xong các em sẽ ứng dụng được trong giao tiếp, trong chuyên môn. Với các em chỉ thi tốt nghiệp cấp THPT rồi đi lao động phổ thông, các em sẽ học để giao tiếp, đáp ứng công việc phổ thông. Trên thực tế, việc biết ngoại ngữ sẽ đem đến cơ hội việc làm rộng mở hơn, nguồn kiến thức phong phú hơn và nếu em nào có ý định đi xuất khẩu lao động cũng thuận lợi hơn.
Khi Tiếng Anh không còn là môn thi bắt buộc, có thể các em sẽ được “thả lỏng” khi học Tiếng Anh, có thể học để nói đúng câu, viết đúng ý, chứ không còn học các quy tắc khô cứng để làm bài tập cho đúng ngữ pháp.
Sớm có phương án xét tuyển đại học
Song song với phương án thi tốt nghiệp, điều mà phụ huynh và các nhà trường quan tâm hiện nay, chính là phương án xét tuyển đại học năm 2025 của các nhà trường theo chương trình mới.
Chị Nguyễn Thị Giang (phường Vinh Tân, TP Vinh) có con đang học lớp 11 tại Trường THPT chuyên Đại học Vinh cho biết: Con tôi đang có ý định theo học ngành công nghệ thông tin và đang dự định theo học Đại học FPT sau khi tốt nghiệp. Hiện cháu đang học để ra tết lấy chứng chỉ IELTS xét tiêu chí đầu vào. Nhưng đây chưa phải là phương án chắc chắn, vì tôi lo ngại khi kỳ thi tốt nghiệp thay đổi thì phương án tuyển sinh đầu vào của các nhà trường cũng sẽ có những điều chỉnh.
Với việc gần 100% học sinh toàn trường sẽ đăng ký xét tuyển vào các trường đại học, thầy giáo Cao Thanh Bảo - Hiệu trưởng Trường THPT Hà Huy Tập, TP Vinh bày tỏ, mong muốn các trường đại học sẽ đưa ra phương án xét tuyển đại học để thuận lợi cho các trường trong tổ chức dạy học và để học sinh chủ động hơn trong việc ôn tập: Tôi nghĩ, việc thi tốt nghiệp theo chương trình mới nay đã rõ ràng và nhà trường sẽ có kế hoạch dạy học phù hợp. Nhưng để xét tuyển đại học, lại phải chờ phương án tuyển sinh riêng của các nhà trường.
Lâu nay, ngoài xét tuyển theo kết quả thi tốt nghiệp, xu hướng nhiều hơn là xét tuyển theo bài thi đánh giá năng lực của các trường đại học. Theo chương trình cũ, các em có thể làm bài thi này thuận lợi vì các em được học tất cả các môn.
Nhưng với chương trình mới, các em học các môn theo hướng phát triển nghề nghiệp, nên việc thi đánh giá năng lực như cách thi hiện nay sẽ không khả thi. Tôi cho rằng, phương án dự thảo như Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh hiện nay là khá phù hợp, đó là bài thi tổ hợp gồm các câu hỏi bắt buộc thuộc các môn Toán - Ngữ văn - Tiếng Anh. Phần thi còn lại, thí sinh được lựa chọn 3 nhóm câu hỏi trong 6 nhóm vấn đề, gồm các câu hỏi thuộc tổ hợp Khoa học tự nhiên và Khoa học xã hội.
Nếu phương án trên được các trường đại học thực hiện, sẽ sát với việc dạy và học hiện nay tại Nghệ An, vì định hướng chọn môn tự chọn hiện nay cho học sinh theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các nhà trường đang thực hiện theo hướng phát triển phẩm chất năng lực, phát triển nghề nghiệp.
Tuy nhiên, nếu lựa chọn kỳ thi đánh giá năng lực để xét tuyển đại học, học sinh không chỉ học 4 môn theo kỳ thi tốt nghiệp mà cần phải học đều tất cả các môn./.
