Theo đó, nhà lãnh đạo tại Moskva có thể xem xét gia hạn thoả thuận cho phép xuất khẩu ngũ cốc từ Ukraine an toàn qua Biển Đen để đổi lấy việc kết nối một công ty con thuộc ngân hàng nông nghiệp của Nga vào hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT.
Trước đó, Nga đã đe doạ sẽ huỷ bỏ thoả thuận ngũ cốc, hết hạn vào ngày 17/7 tới, vì một số yêu cầu về việc xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của nước này đã không được đáp ứng. Hai tàu biển vận tải theo thoả thuận Biển Đen hiện đang bốc hàng tại cảng Odessa của Ukraine trước thời hạn chót của thoả thuận.
Một yêu cầu quan trọng từ phía Moskva là tái kết nối ngân hàng nông nghiệp Nga Rosselkhozbank với mạng lưới thanh toán quốc tế SWIFT. Kết nối này đã bị Liên minh châu Âu cắt đứt vào tháng 6/2022 sau khi xung đột tại Ukraine nổ ra. Một phát ngôn viên của EU cho biết vào tháng 5 vừa qua rằng EU hiện không xem xét khôi phục kết nối cho các ngân hàng của Nga.
Tuy nhiên, theo 3 nguồn tin của Reuters, EU đang xem xét kết nối SWIFT cho một công ty con của Rosselkhozbank nhằm tạo điều kiện riêng cho các giao dịch ngũ cốc và phân bón. Uỷ ban châu Âu hiện chưa đưa ra phản hồi nào về thông tin này.
2 trong 3 nguồn tin nói trên cũng tiết lộ, ông Guterres đã đề xuất với ông Putin rằng Nga cho phép tiếp tục thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen trong vài tháng, giúp EU có thời gian kết nối một công ty con của Rosselkhozbank với SWIFT.
Hôm 12/7, người phát ngôn của Liên hợp quốc cho biết, Tổng thư ký Guterres đã gửi một bức thư cho ông Putin vào ngày 11/7, đề xuất hướng đi tiếp theo để tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho hoạt động xuất khẩu thực phẩm và phân bón của Nga, đồng thời đảm bảo tiếp tục các chuyến hàng vận chuyển ngũ cốc của Ukraine qua Biển Đen.
Phát ngôn viên Liên hợp quốc Stephane Dujarric nói với các phóng viên: “Mục tiêu là loại bỏ các rào cản ảnh hưởng đến các giao dịch tài chính thông qua Ngân hàng Nông nghiệp Nga, một mối quan tâm lớn của Liên bang Nga, đồng thời cho phép dòng ngũ cốc của Ukraine tiếp tục lưu thông qua Biển Đen”.
Ông không cung cấp thêm thông tin chi tiết về đề xuất này, nhưng nói thêm rằng ông Guterres đã trao đổi với tất cả các bên liên quan về vấn đề này và sẵn sàng thảo luận thêm về đề xuất của ông với Nga.
Người phát ngôn của Điện Kremlin hiện chưa phản hồi trước đề nghị bình luận về thông tin trên.
Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ đã đứng ra làm trung gian cho ra đời Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen với Nga và Ukraine vào tháng 7/2022 nhằm giúp giảm bớt cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu trở nên tồi tệ hơn do xung đột Nga-Ukraine và nhiều cảng biển bị phong toả.
Để thuyết phục Nga đồng ý với thỏa thuận Biển Đen, một biên bản ghi nhớ trong thời hạn 3 năm đã được ký kết cùng lúc, theo đó các quan chức Liên hợp quốc đồng ý hỗ trợ Nga xuất khẩu lương thực và phân bón sang các thị trường nước ngoài. Được biết, hoạt động xuất khẩu thực phẩm và phân bón của Nga không chịu trừng phạt của phương Tây, song các quy định hạn chế về thanh toán, logistics và bảo hiểm đã trở thành rào cản đối với các chuyến hàng.
Nhằm tìm kiếm giải pháp thay thế cho việc thiếu khả năng tiếp cận hệ thống SWIFT, các quan chức Liên hợp quốc đã yêu cầu ngân hàng JPMorgan Chase của Mỹ bắt đầu xử lý một số khoản thanh toán xuất khẩu ngũ cốc của Nga với sự đảm bảo từ chính phủ Mỹ.
Hồi tháng trước, quan chức thương mại cấp cao của Liên hợp quốc cũng tiết lộ, họ đang hợp tác với Ngân hàng Xuất nhập khẩu châu Phi (Afreximbank) để tạo ra một nền tảng giúp xử lý các giao dịch xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga sang châu Phi.
