Hiểm nguy rình rập từ mỏ đá cạnh Quốc lộ 1 ở thị xã Hoàng Mai

Chặn Quốc lộ 1A để nổ mìn lấy đá

Nhiều năm nay, gia đình bà Vũ Thị Hòa (70 tuổi, khối Tân Thành, phường Quỳnh Thiện, thị xã Hoàng Mai), luôn thấp thỏm lo âu mỗi khi mỏ đá vôi Hoàng Mai B tiến hành nổ mìn khai thác đá. Vào khung giờ mỏ đá nổ mìn thường kéo dài suốt nhiều tiếng buổi trưa và chiều tối, bà Hòa cũng như nhiều hộ dân khác không dám ra khỏi nhà, vì sợ đá rơi trúng đầu.

“Tôi từng nhiều năm đi bộ đội, đã chiến đấu quen với bom đạn. Bây giờ nhà gần mỏ đá, cũng chẳng khác gì thời chiến tranh. Mỗi lần nổ mìn, nhà cửa rung lắc, đá văng tung tóe khắp nơi”, bà Hòa nói và cho hay, tình trạng này đã kéo dài suốt nhiều năm nay. Người dân đã nhiều lần gửi đơn phán ảnh lên chính quyền địa phương nhưng vẫn không được khắc phục.

Chỉ tay vào những vết nứt chi chít chạy dọc căn nhà mái bằng cạnh Quốc lộ 1A, bà Hòa cho biết, nguyên nhân xuất phát từ việc nổ mìn khai thác đá. Hiện nay, mỗi lần mưa xuống, nước từ những vết nứt chảy lênh láng khắp nhà. “Hầu như năm nào nhà tôi cũng bị đá văng vào. Mới đây, sau khi nổ mìn thì đá văng xuống, đâm thủng cả mái tôn. Có lần thì đá bắn làm tủ đựng hàng trước nhà bị vỡ tung tóe”, bà Hòa nói.

Sau mỗi lần bị thiệt hại, gia đình bà Hòa cũng đã phản ánh với chủ mỏ đá yêu cầu bồi thường cũng như khắc phục tình trạng nổ mìn làm đá văng vào nhà dân. Phía mỏ đá sau đó có cho người đến sửa lại nhà, các vật dụng bị hư hỏng và hỗ trợ một khoản tiền nhỏ cho người dân, nhưng tình trạng trên thì vẫn không được khắc phục.

Có lần phía mỏ đá tới, hư ở đâu thì họ sửa ở đó, thủng mái tôn thì họ mang tôn đến thay. Cũng có lần họ đến kiểm tra xong thì hỗ trợ mấy trăm nghìn cho mình. Từ đầu năm đến nay, gia đình tôi nhận được khoảng 3 triệu đồng bồi thường thiệt hại từ phía mỏ đá do việc nổ mìn gây ra. Nhưng vấn đề không phải là tiền bồi thường, mà cần phải chấm dứt ngay tình trạng đó. Đá văng làm hư hỏng nhà cửa còn khắc phục được, nhưng nhỡ đâu văng làm chết người thì sao?

bà Vũ Thị Hòa (khối Tân Thành, phường Quỳnh Thiện, thị xã Hoàng Mai)

Cách nhà bà Hòa không xa, một phụ nữ xin được giấu tên cho biết, xung quanh khu vực này có nhiều mỏ đá đang khai thác, nhưng mỏ đá của Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai là gần nhất. “Hầu như ở đây những nhà cạnh Quốc lộ 1A đều bị nứt nẻ hoặc từng bị thủng mái tôn do đá văng cả. Nhà tôi năm ngoái còn bị đá bắn thủng cả tường, phía mỏ đá sau đó cho người đến dùng xi măng vá lại. Ở đây ai cũng bức xúc cả, phản ánh với chính quyền nhiều rồi nhưng chẳng thấy biện pháp gì. Có lần thấy đá văng làm hư hỏng nhà, chúng tôi quay video phát trực tiếp trên mạng xã hội nhưng cán bộ xã gọi xuống yêu cầu gỡ”, người này nói.

Theo ghi nhận của phóng viên, mỏ đá vôi này nằm sát Quốc lộ 1A. Khoảng cách từ mỏ đá tới nhà dân chừng hơn 200m. Cạnh Quốc lộ 1A, gần với mỏ đá nhất là tuyến đường sắt Bắc – Nam. Trên núi, nhiều tảng đá lớn văng ra sau khi nổ mìn vẫn còn nằm chênh vênh, chực chờ lăn xuống tuyến đường sắt. Không chỉ đá văng xuống nhà dân, mỗi lần nổ mìn, mặt đường Quốc lộ 1A cũng thường bị đá văng xuống, gây nguy hiểm cho người đi đường. Chính vì thế, khi đến giờ nổ mìn, phía công ty lại cho người ra chặn các phương tiện trên Quốc lộ 1A đi qua khu vực này, để đảm bảo an toàn.

Lần gần đây nhất, ngày 8/11, sau khi nổ mìn, rất nhiều viên đá lớn nhỏ văng tung tóe khắp mặt quốc lộ. Có những viên có đường kính hơn 20 cm. Nhiều viên còn văng trúng làm hư hỏng tấm hộ lan bên đường. Do trước khi nổ mìn, phía công ty cho người chặn Quốc lộ 1A đoạn qua khu vực này nên không gây thiệt hại cho người và phương tiện.

“Chúng tôi đã rất nhiều lần phản ánh với công ty, nhưng phía công ty vẫn không phối hợp. Việc khai thác đá không chỉ ảnh hưởng môi trường vì bụi và còn làm đá văng khắp nơi, gây nguy hiểm cho người đi đường”, một vị cán bộ quản lý tuyến Quốc lộ 1A đoạn qua khu vực này nói.

Theo vị này, thời gian gần đây phía công ty khai thác rầm rộ cả ngày đêm. Không chỉ nổ mìn làm đá văng xuống mặt đường Quốc lộ 1A, mà những chiếc xe tải chở đá từ trong mỏ ra, được đổ tràn thùng nên khi ra tới quốc lộ, làm đá rơi vãi khắp đường. Đơn vị quản lý tuyến đường phải cắt cử nhân viên, thường xuyên thu dọn đá để đảm bảo an toàn cho người đi đường.

Không chấp hành yêu cầu của UBND tỉnh

Theo tìm hiểu của phóng viên, mỏ đá này của Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai. Được cấp giấy phép khai thác mỏ từ năm 1995, với trữ lượng 11 triệu tấn, thời hạn khai thác đến tháng 10/2025. Tháng 4/2021, UBND tỉnh Nghệ An đã nhiều lần có văn bản, yêu cầu công ty này di chuyển trạm xay đá và nguyên vật liệu, tà vẹt đường sắt ra khỏi phạm vi 10m tính từ hành lang đường sắt trước ngày 15/5/2021. Nhưng phía công ty sau đó không thực hiện. Đến tháng 2/2022, UBND thị xã Hoàng Mai tiếp tục có văn bản yêu cầu công ty tổ chức di chuyển trạm xay đá trước ngày 30/3/2022.

Mới đây, tháng 7/2023, trong báo cáo gửi Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam liên quan tới ảnh hưởng của mỏ đá này, lãnh đạo UBND thị xã Hoàng Mai cho biết, đến nay việc di chuyển các công trình dàn xay đá tạo hành lang dọc đường sắt, Quốc lộ 1A nhằm đảm bảo cảnh quan khu vực này theo yêu cầu của UBND tỉnh vẫn chưa được thực hiện.

Ngoài ra, lãnh đạo UBND thị xã Hoàng Mai còn cho biết, trong thời gian qua, qua công tác kiểm tra và theo phản ánh của người dân, thì các hoạt động khai thác khoáng sản của Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai còn một số tồn tại như: Khai thác chưa đúng thiết kế đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt; trong khai thác còn tiềm ẩn mất an toàn lao động; xuất hiện một số ụ đá treo nguy hiểm có nguy cơ gây mất an toàn; trong quá trình khai thác, sản xuất, vận chuyển còn phát tán bụi ảnh hưởng đến môi trường; việc nổ mìn một số thời điểm có hiện tượng đá văng ra đường sắt, đường Quốc lộ 1A.

“Nhân dân khối Tân Thành, Tân Hùng, phường Quỳnh Thiện phản ánh vào một số thời điểm tiếng mìn nổ và độ rung khi nổ mìn còn lớn. Hiện nay, các hoạt động khai thác mỏ, vận chuyển vật liệu, sản phẩm trong khu vực mỏ; hoạt động của dàn xay đá trong khu vực sản xuất làm phát tán bụi, tiếng ồn, gây mất mỹ quan khu vực Quốc lộ 1A, khu vực cửa ngõ phía Bắc của tỉnh và Khu Công nghiệp Hoàng Mai 1”, báo cáo của UBND thị xã Hoàng Mai nêu.

Để xác định được chính xác các hoạt động nổ mìn, vận chuyển, đập đá, xây nghiền đá... có gây tiếng ồn, độ rung, bụi... vượt quy chuẩn cho phép hay không phải có các máy móc, thiết bị đo do đơn vị có chức năng thực hiện. UBND thị xã Hoàng Mai đã đề nghị cấp có thẩm quyền chỉ đạo các đơn vị chuyên môn có chức năng xác định quy chuẩn tiếng ồn, độ rung, bụi... trong hoạt động khoáng sản của mỏ đá này. Đồng thời, đề nghị cấp có thẩm quyền không tiếp tục gia hạn (hoặc cấp phép hoạt động mới) tại khu vực mỏ này để không ảnh hưởng đến người dân, Quốc lộ 1A và Khu công nghiệp Hoàng Mai I.