PV: Xin ông cho biết mục đích, ý nghĩa của Lễ kỷ niệm 44 năm Chiến thắng Truông Bồn?
Ông Nguyễn Xuân Đường: Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, địa danh Truông Bồn (xã Mỹ Sơn, huyện Đô Lương) là trọng điểm đánh phá ác liệt của không quân Mỹ nhằm cắt đứt huyết mạch vận chuyển quân, lương thực từ hậu phương vào tiền tuyến miền Nam, chiến trường Lào, Cămpuchia. Nơi đây, đã ghi dấu những chiến công oanh liệt của các lực lượng: Bộ đội chủ lực, dân quân du kích, TNXP, cán bộ, công nhân viên chức ngành Giao thông - Vận tải và nhân dân huyện Đô Lương mà điểm sáng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng là sự hy sinh của 13 chiến sỹ Thanh niên, thuộc Đại đội 317, Tổng đội TNXP Nghệ An vào sáng ngày 31/10/1968, chỉ còn ít giờ nữa Hiệp định ngừng ném bom miền Bắc có hiệu lực.
Khu Di tích Truông Bồn vừa được tôn tạo. Ảnh: Sỹ Minh
Nhằm thể hiện đạo lý "Uống nước nhớ nguồn", tri ân các anh hùng liệt sỹ đã anh dũng hy sinh kiên quyết giữ đường cho xe ra tiền tuyến, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ, Kỷ niệm 44 năm Chiến thắng Truông Bồn, Bộ Giao thông - Vận tải - Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh - Đài THVN vào tỉnh Nghệ An phối hợp tổ chức nhiều hoạt động có ý nghĩa: Tổ chức dâng hương, dâng hoa tại Khu di tích lịch sử Truông Bồn; khởi công đền thờ các anh hùng liệt sỹ tại Khu di tích lịch sử Truông Bồn; nâng cấp mở rộng đường 15A, khai trương Đường bay Vinh - Đà NΩng... Riêng chương trình nghệ thuật "Truông Bồn - Huyền thoại và tri ân" sẽ được truyền hình trực tiếp trên sóng Đài Truyền hình Việt Nam (VTV1) vào lúc 20h tối 27/10/2012. Chương trình do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Bộ GTVT, UBND tỉnh Nghệ An và Đài THVN phối hợp tổ chức. Dịp này, cũng sẽ công bố kết quả vận động ủng hộ Khu di tích lịch sử Truông Bồn trong thời gian qua và kêu gọi các tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh tiếp tục ủng hộ xây dựng Khu di tích lịch sử Truông Bồn để sớm hoàn thành đưa vào sử dụng.
P.V: Để ghi nhớ công lao to lớn của các TNXP, UBND tỉnh đã quyết định phê duyệt Dự án "Khu di tích lịch sử Truông Bồn". Ông có thể cho biết rõ hơn về tiến độ của dự án này?
Ông Nguyễn Xuân Đường: Dự án bảo tồn, tôn tạo Khu di tích lịch sử Truông Bồn được UBND tỉnh phê duyệt năm 2010, với tổng mức đầu tư trên 175 tỷ đồng. Đây là dự án có ý nghĩa lịch sử to lớn. Dự án đặc biệt nhấn mạnh đến tính chất, chức năng của khu di tích như: Không gian đền thờ và mộ các liệt sỹ TNXP; không gian đón tiếp và tổ chức các đại lễ, sự kiện văn hóa, chính trị của địa phương; công viên tưởng niệm với hệ thống các công trình mang tính tái hiện lại sự kiện lịch sử; là khu vực có tính chất tôn vinh và ca ngợi chiến thắng của quân và dân Truông Bồn... Quy hoạch cũng đặt ra việc xây dựng Quảng trường trung tâm, là nơi phục vụ các đại lễ kỷ niệm. Sân khấu ngoài trời theo mô hình sân khấu của thời chiến. Khu mộ và đền thờ được phát triển mở rộng trên đất của khu mộ hiện tại về phía Nam, tạo thành một không gian thờ cúng và tưởng niệm với khu mộ hiện tại là trung tâm. Khu nhà tưởng niệm các liệt sỹ TNXP được xây dựng mới với hình thức ngôi nhà truyền thống để thờ các liệt sỹ và các lực lượng khác. Các hố bom sẽ được phát quang cây cối, tạo đường đi tham quan xung quanh để thấy được sức tàn phá của chiến tranh nhằm "dựng" lại phần nào lịch sử, sự ác liệt của chiến tranh.
Dự án có tổng diện tích xây dựng là 22 ha, chia thành 2 giai đoạn. Giai đoạn 1, thực hiện từ năm 2010 đến 2013 gồm: Xây dựng mộ, đền thờ, các hạng mục thuộc di tích, hạ tầng liên quan và phụ trợ. Giai đoạn 2, từ năm 2014 đến 2015, gồm xây dựng quảng trường, nhà trưng bày, các hạng mục hạ tầng kỹ thuật... Hiện nay, các hạng mục của dự án trong khu trung tâm gồm khu mộ, khu tưởng niệm và khu lễ hội tại dốc Kỳ Lợn; khu bảo tồn nhà dân xóm 9; Đài tưởng niệm, tượng đài, bức phù điêu, nhà che bia, chòi nghỉ chân, sân, vườn, bãi đỗ xe tại khu Đài chiến thắng đã hoàn thành và bàn giao cho UBND huyện Đô Lương quản lý. Công tác giải phóng mặt bằng đã hoàn thành việc đo đạc, chỉnh lý bản đồ địa chính, hồ sơ bồi thường, hỗ trợ xây dựng các hạng mục công trình... Tổng giá trị tương đương gần 14 tỷ đồng (chiếm 8% toàn dự án). Các hạng mục tiếp theo cần phải xây dựng để phát huy giá trị di tích như: Khu nhà tưởng niệm, Khu lễ hội, các hạng mục hỗ trợ quanh khu tưởng niệm, nhà trưng bày truyền thống... Đây là mong muốn của UBND tỉnh Nghệ An, Bộ GTVT, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, các tổ chức, cá nhân trong cả nước nhằm tri ân các liệt sỹ.
P.V: Để sớm triển khai những hạng mục quan trọng tiếp theo, thời gian qua, tỉnh Nghệ An đã kêu gọi các tổ chức cá nhân trong cả nước chung tay góp sức xây dựng. Đến thời điểm này, tỉnh ta đã tiến hành cụ thể như thế nào?
Ông Nguyễn Xuân Đường: Để sớm hoàn thành các hạng mục chính của dự án vào năm 2013 - đúng dịp Kỷ niệm 45 năm Chiến thắng Truông Bồn, thời gian qua, tỉnh Nghệ An, Bộ GTVT, T.Ư Đoàn đã tổ chức nhiều cuộc họp bàn bạc nhằm đưa ra những giải pháp tốt nhất huy động nguồn lực kinh phí từ các tổ chức, cá nhân trong cả nước cùng chung tay góp sức xây dựng Khu di tích Truông Bồn. Đến ngày 21/9/2012, có trên 141 tỷ 150 triệu đồng ủng hộ kinh phí xây dựng, tôn tạo Khu di tích lịch sử Truông Bồn. Trong đó, có nhiều đơn vị ủng hộ với số tiền lớn như: Cơ quan Bộ GTVT ủng hộ 59 tỷ 341 triệu đồng; VietinBank đăng ký tài trợ toàn bộ khu tưởng niệm gồm: đền thờ các liệt sỹ, nhà tả vu, nhà hữu vu, phục dựng hố bom, san nền khu tưởng niệm, xây dựng sân, vườn, cây xanh... với tổng tài trợ gần 23 tỷ đồng. VietinBank sẽ đồng hành cùng Bộ GTVT, T.Ư Đoàn và UBND tỉnh Nghệ An xây dựng Khu di tích lịch sử Truông Bồn, góp phần đảm bảo công trình xây dựng đúng tiến độ và chất lượng. Vừa qua, Chủ tịch UBND tỉnh cũng đã gửi thư kêu gọi các cá nhân, tập thể trong và ngoài nước tiếp tục ủng hộ Dự án lịch sử Truông Bồn.
Đặc biệt, vào dịp Kỷ niệm 44 năm Chiến thắng Truông Bồn (31/10/1968 - 2012), UBND tỉnh Nghệ An sẽ tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật "Truông Bồn - Huyền thoại và tri ân", tái hiện lại một giai đoạn lịch sử oanh liệt của lực lượng TNXP, qua đây tiếp tục vận động các tổ chức, cá nhân ủng hộ xây dựng Khu di tích lịch sử Truông Bồn, phấn đấu sớm hoàn thành công trình lịch sử quan trọng và nhiều ý nghĩa này.
P.V: Xin chân thành cảm ơn ông, và mong dự án hoàn thành đúng tiến độ, đáp ứng lòng mong mỏi của nhân dân và bè bạn xa, gần!
