Những điểm sáng
Đi vào hoạt động từ tháng 6/2020, Công ty TNHH Luxshare ICT Nghệ An (thuộc Khu Công nghiệp VSIP Nghệ An) hiện đang có lực lượng lao động tương đối ổn định với hơn 6.000 người, là doanh nghiệp có nhiều đoàn viên công đoàn nhất của Khu Kinh tế Đông Nam.
Ông Lê Khánh Minh - Chủ tịch Công đoàn TNHH Luxshare ICT Nghệ An cho biết: “Xác định mục tiêu phát triển bền vững trên cơ sở tôn trọng quyền lợi của người lao động, ngay khi đi vào hoạt động, Công ty đã quyết định thành lập Công đoàn cơ sở. Công đoàn Khu Kinh tế Đông Nam đã kịp thời hỗ trợ, giúp đỡ Ban Chấp hành Công đoàn cơ sở xây dựng các chương trình, hoạt động để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho người lao động. Công đoàn Công ty thực hiện thu, chi, trích nộp kinh phí, đoàn phí đúng theo quy định; tích cực tham gia các hoạt động do Công đoàn các cấp phát động. Người lao động yên tâm, gắn bó với doanh nghiệp sẽ tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng...”.
Bà Hoàng Thị Thu Hương - Chủ tịch Công đoàn Khu kinh tế Đông Nam cho biết: “Từ năm 2018 đến nay, tổng số người lao động trong khu kinh tế, khu công nghiệp toàn tỉnh tăng nhanh, từ 16.353 người lao động lên đến gần 30.000 người, đòi hỏi sự vào cuộc của tổ chức Công đoàn để kịp thời giải quyết các mâu thuẫn, lợi ích giữa các doanh nghiệp và người lao động, chăm lo đời sống cho người lao động.
Đến tháng 5/2023, tại Khu Kinh tế Đông Nam và các khu công nghiệp tỉnh Nghệ An đã có 87 công đoàn cơ sở được thành lập, trong đó, Công đoàn Khu Kinh tế Đông Nam quản lý 59 công đoàn cơ sở, đạt 140% chỉ tiêu thành lập công đoàn cơ sở (trong đó, doanh nghiệp ngoài Nhà nước là 57 đơn vị, chiếm tỷ lệ 96,6%). Nếu như năm 2018 tổng số đoàn viên là 12.915 người, thì đến nay toàn khu kinh tế đã có 26.887 đoàn viên (tăng 13.972 đoàn viên), trong đó, Công đoàn Khu Kinh tế Đông Nam quản lý 23.906 đoàn viên. Trong 5 năm, Công đoàn Khu Kinh tế Đông Nam phát triển thêm 12.461/10.000 đoàn viên, đạt 124,6% chỉ tiêu đề ra”.
Tại huyện Diễn Châu, ngay khi đi vào hoạt động từ tháng 11/2021, Công ty TNHH Mareep Việt Nam (đóng tại xã Diễn Thịnh) đã chủ động thành lập tổ chức Công đoàn với hơn 200 đoàn viên ban đầu. Đến nay, tổng số đoàn viên công đoàn của công ty đã lên đến hơn 700 người. Trong quá trình hoạt động, để tạo sự đồng thuận, hài hòa lợi ích, Công đoàn công ty đã tổ chức các cuộc đối thoại giữa doanh nghiệp và công nhân, qua đó, có nhiều ý kiến của công nhân được doanh nghiệp tiếp thu giải quyết đã tạo tâm lý thoải mái cho công nhân. Doanh nghiệp còn thực hiện tốt các chế độ, chính sách như thời gian làm việc, tiền thưởng và phụ cấp chuyên cần, tăng ca, hỗ trợ đoàn viên khó khăn...
Anh Hoàng Công Anh - Công nhân bộ phận ủi, là Công ty TNHH Mareep cho biết: “Trong lúc nhiều doanh nghiệp ngành may gặp rất nhiều khó khăn thì công ty vẫn có đơn hàng, việc làm và thu nhập của công nhân, lao động công ty vẫn đảm bảo, Công đoàn công ty cũng rất quan tâm đến đời sống của công nhân. Do đó, tôi xác định sẽ gắn bó lâu dài với công ty”.
Ông Hà Huy Đồng - Chủ tịch Liên đoàn Lao động huyện Diễn Châu cho biết: “Để phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở tại các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp ngoài Nhà nước trên địa bàn huyện, Liên đoàn Lao động huyện đã thường xuyên khảo sát, thống kê tình hình người lao động và doanh nghiệp, trên cơ sở đó xác định được các doanh nghiệp đủ điều kiện thành lập công đoàn cơ sở theo quy định để xây dựng kế hoạch phát triển đoàn viên theo từng năm. Đến nay, đã có 35 doanh nghiệp có tổ chức Công đoàn, từ năm 2018 đã kết nạp thêm 4.668 đoàn viên công đoàn, tăng 401% so với chỉ tiêu”.
Liên đoàn Lao động huyện chủ động bám sát chủ sử dụng lao động để tuyên truyền, vận động, đồng thời, chăm lo, động viên về tinh thần, vật chất cho người lao động khi gặp hoàn cảnh khó khăn, tai nạn... ở những doanh nghiệp chưa có tổ chức Công đoàn giúp người lao động nhận thấy vai trò, vị trí của tổ chức Công đoàn để từ đó tự nguyện tham gia.
Ông Hà Huy Đồng - Chủ tịch Liên đoàn Lao động huyện Diễn Châu.
Đổi mới hình thức vận động, tuyên truyền
Những năm gần đây, số lượng các doanh nghiệp ngoài Nhà nước được cấp giấy phép kinh doanh, hoạt động liên tục tăng cao, kéo theo cơ cấu, số lượng, chất lượng đội ngũ công nhân, lao động phát triển nhanh chóng. Do đó, việc thành lập công đoàn cơ sở ở khu vực này để bảo vệ lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người lao động vừa là mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt đòi hỏi quyết tâm, tinh thần trách nhiệm cộng hưởng cùng các giải pháp hữu hiệu của tổ chức Công đoàn.
Theo bà Phan Thị Trang - Trưởng ban Tổ chức Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An, đến hết tháng 6/2023, toàn tỉnh có có 530 doanh nghiệp ngoài Nhà nước có tổ chức Công đoàn cơ sở với 84.100 đoàn viên công đoàn, tăng gần hơn 100 doanh nghiệp so với năm 2018. Nhiều chỉ tiêu, như số doanh nghiệp sử dụng từ 25 lao động trở lên thành lập công đoàn cơ sở; tỷ lệ tập hợp đoàn viên công đoàn; tỷ lệ công đoàn cơ sở khu vực ngoài Nhà nước đạt vững mạnh; số doanh nghiệp thương lượng, ký kết được thỏa ước lao động tập thể và doanh nghiệp ngoài Nhà nước có tổ chức Công đoàn tổ chức hội nghị người lao động đều vượt kế hoạch đề ra.
Mỗi năm, các tổ chức Công đoàn cơ sở ở các doanh nghiệp khu vực ngoài Nhà nước cũng đã vào cuộc giải quyết hàng chục vụ đình công, tranh chấp lao động tại các doanh nghiệp. Đặc biệt, nhiều đoàn viên công đoàn ưu tú đã được bồi dưỡng, xem xét giới thiệu cho Đảng, tạo tiền đề phát triển đảng viên, phát triển tổ chức Đảng tại doanh nghiệp đã có tổ chức Công đoàn.
Tuy vậy, việc thành lập tổ chức Công đoàn, phát triển đoàn viên trong các doanh nghiệp khu vực ngoài Nhà nước trên địa bàn tỉnh vẫn còn những khó khăn, hạn chế nhất định. Doanh nghiệp trên địa bàn Nghệ An đa số là các doanh nghiệp nhỏ nên rất khó khăn trong công tác tập hợp, vận động công nhân, lao động gia nhập tổ chức Công đoàn; tình trạng người sử dụng lao động tại các doanh nghiệp cố tình né tránh việc thành lập tổ chức Công đoàn, không tạo điều kiện cho cán bộ công đoàn hoạt động hoặc tiếp cận người lao động vẫn còn phổ biến.
Ngoài ra, một bộ phận người lao động nhận thức còn hạn chế, chưa hiểu rõ vị trí, vai trò của tổ chức Công đoàn, chưa xác định được quyền lợi và trách nhiệm của mình khi tham gia vào tổ chức Công đoàn. Đội ngũ cán bộ công đoàn ở các doanh nghiệp hầu hết là hoạt động kiêm nhiệm, vừa phải làm việc với cường độ cao để thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn theo hợp đồng lao động đã ký, lại vừa phải tham gia tổ chức các hoạt động công đoàn nên hiệu quả hoạt động còn rất hạn chế.
Mặt khác, chưa có chế độ, chính sách để động viên, khuyến khích về vật chất, tinh thần, cũng như cơ chế bảo vệ cán bộ công đoàn chưa đồng bộ và chưa được tổ chức thực hiện nghiêm, nên không tạo được động lực khuyến khích cán bộ công đoàn nhiệt tình tham gia.
Bà Nguyễn Thị Thu Nhi - Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh khẳng định: “Thời gian tới, để phát triển nhanh số lượng tổ chức Công đoàn và nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn cơ sở trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước, Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động tỉnh sẽ chỉ đạo Công đoàn các cấp tập trung đổi mới, đa dạng các hình thức tuyên truyền, đồng thời tổ chức các hoạt động chăm lo lợi ích thiết thực, lấy lợi ích làm trọng tâm để tập hợp, thu hút người lao động tự nguyện tham gia hoạt động và gia nhập tổ chức Công đoàn. Các cấp công đoàn cần tập trung làm tốt công tác kiểm tra, giám sát; chú trọng công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm, tìm ra những mô hình mới, cách làm hay, hiệu quả trong công tác phát triển đoàn viên, thành lập tổ chức Công đoàn, phát triển đảng viên, thành lập tổ chức Đảng trong doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước để nhân rộng".
Các cấp công đoàn cần tăng cường phối hợp với các cấp chính quyền, các ngành, cơ quan, đơn vị chức năng cùng cấp điều tra, khảo sát, nắm bắt tình hình công nhân, lao động và thực trạng hoạt động doanh nghiệp chưa có tổ chức Công đoàn để tuyên truyền, vận động phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở tại các địa phương, đơn vị, tạo tiền đề phát triển đảng viên, thành lập tổ chức Đảng tại doanh nghiệp.
Bà Nguyễn Thị Thu Nhi - Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh.
