Kể từ ngày 10/10/2022, khi Nga trả đũa dữ dội vụ đánh bom cầu Kerch (Crimea), sự chú ý của giới quan sát quốc tế gắn chặt vào việc Nga tăng cường sử dụng loại UAV mà Nga gọi là Geran-2 (còn Ấn Độ gọi là Shahed-136).
Các UAV này, được cho là mua từ Iran, có giá dưới 20.000 USD. Theo đánh giá từ nhiều nguồn, các UAV đó đã loại bỏ được 1/3 hệ thống cơ sở hạ tầng điện lực của Ukraine bất chấp việc Ukraine được phương Tây cung cấp tên lửa phòng không vác vai (MANPADS) và hỗ trợ hệ thống kiểm soát và cảnh báo trên không (AWACS).
 |
UAV trinh sát Orlan-10 của Nga trên bệ phóng. Ảnh: Wikipedia |
Tai mắt lợi hại trên không
Nga không dừng lại ở UAV cảm tử Shahed-136 ngoại nhập nói trên. Trong lúc Ukraine và cố vấn phương Tây đang tìm cách khắc chế UAV đó, Nga lại đẩy mạnh sử dụng các UAV giá rẻ (bao gồm UAV trinh sát) do họ tự phát triển và chế tạo, lần này dọc theo toàn chiến tuyến, từ đó gây khó khăn lớn cho đợt phản công của Ukraine.
Tính từ đầu tháng 10, Nga chưa phải rời bỏ thêm lãnh thổ nào mà họ chiếm giữ trước đó từ Ukraine, dù phía Ukraine vẫn đang giành ưu thế về quân số dọc tiền tuyến.
Quân Ukraine đã dùng chiến thuật tấn công cơ động cao để đánh dữ dội vào lực lượng Nga bị áp đảo về số lượng và điều này đã mang lại kết quả lớn cho Ukraine kể từ khi Ukraine bắt đầu phản công vào ngày 6/9.
Hồi đầu, các đội quân tuyến trước của Ukraine dễ dàng tìm thấy lỗ hổng trong phòng tuyến Nga và đột phá dễ dàng. Nhưng nay, sang đến tháng 10, quân Ukraine đã vấp phải sự kháng cự nhanh chóng và đầy quyết tâm của Nga, khiến phía Ukraine chịu thương vong không nhỏ.
Chính Phát ngôn viên của Ukraine, Oleksiy Arestovych, gần đây nói với truyền thông rằng tình hình của lực lượng vũ trang Ukraine ở mặt trận Kherson “đang thay đổi một cách không dễ chịu”.
Thực tế, Nga đã tiến hành động viên một phần lực lượng dự bị nhưng phần nhiều các tân binh vẫn đang trải qua quá trình huấn luyện. Khi ấy, yếu tố chính nào đã giúp Nga giành lợi thế gần đây?
Giới quan sát đánh giá, một trong các yếu tố cho thành công của Nga thời gian qua là việc triển khai trên quy mô lớn các UAV trinh sát rẻ tiền, do chính lực lượng Nga chốt giữ các tuyến phòng thủ đảm nhiệm.
Hồi tháng 9, các lực lượng Ukraine nhanh chóng tìm thấy lỗ hỏng trong phòng tuyến Nga dựa vào thông tin tình báo được cung cấp bởi vệ tinh Mỹ cũng như các thiết bị trinh sát như máy bay RC-135.
Hiện nay, quân Ukraine vẫn tiếp tục nhìn thấy lỗ hổng và tạo được đột phá. Khác biệt nằm ở chỗ, quân Nga nhanh chóng phát hiện ra các chỗ bị chọc thủng và xông ra trám. Họ phát hiện các vụ xâm nhập ngay khi xảy ra tình huống đó.
Bí mật của Nga nằm ở một UAV trinh sát do Nga phát triển. UAV này đã phát hiện ra sự xâm nhập của quân Ukraine.
Nga phát động sản xuất UAV đại trà, giảm lợi thế của phương Tây
Nguồn cung UAV trinh sát của Nga đã tăng lên đáng kể trong thời gian gần đây.
Hiện nay phương Tây đồn đoán có sự liên quan giữa UAV Nga với tình trạng nhiều máy ảnh tốc độ cao được cho là biến mất ở Thụy Điển. Sở dĩ phương Tây nghĩ như vậy là vì các UAV đa nhiệm Orlan-10 của Nga cũng sử dụng máy ảnh Canon EOS 800D. Có thông tin nói rằng thân camera của UAV Nga này được gắn bằng dây vào một tấm thép. Ống kính 85mm nhô ra ngoài vỏ UAV.
Tuy nhiên, đối với Nga, điều quan trọng là họ đã tìm ra một cách rất hiệu quả để ứng phó với lợi thế của Ukraine, đó là được tiếp cận vệ tinh và các thiết bị theo dõi tình báo của Mỹ.
Ngoài ra, có bằng chứng cho thấy Nga có thể đã phát triển được toàn bộ phần cứng cần thiết để sản xuất hàng loạt UAV theo dõi.
Theo Bộ Công thương Nga, hãng Almaz-Antey của nước này gần đây đã khởi động sản xuất hàng loạt UAV trực thăng đa chức năng cho thị trường dân sự. Các UAV này sẽ được lắp ráp tại nhà máy Obukhov ở Saint Petersburg. Tất cả các linh kiện của UAV loại này sẽ được sản xuất ở Nga bằng vật liệu Nga.
Bộ UAV như thế sẽ gồm 1 UAV, 2 bộ pin, một máy tính bảng đã cài phần mềm, các linh kiện dư… Tất cả được đóng gói trong một vỏ đặc biệt.
Hãng Almaz-Antey có kế hoạch lắp ráp 400 UAV vào tháng 11 và 1.000 UAV vào cuối năm 2022.
Mặc dù Almaz-Antey đang đáp ứng thị trường dân sự, yêu cầu phục vụ quân đội Nga cũng đã được tính đến trong kế hoạch sản xuất của họ.
Một điểm đáng lưu ý nữa là khi áp dụng UAV trinh sát, thời gian từ lúc phát hiện mục tiêu đến khi nổ súng sẽ được thu hẹp đáng kể so với khi sử dụng dữ liệu từ vệ tinh và thiết bị theo dõi tình báo khác. Điều này giải thích việc quân Nga gần như phản ứng tức thời trước các đợt xâm nhập của lực lượng Ukraine.
Như vậy, trong cuộc đua quân sự trên chiến trường Ukraine, dựa vào các biện pháp ứng phó bất đối xứng và tiết kiệm về kinh tế, dường như Nga đã bắt đầu vô hiệu hóa được ưu thế của phương Tây về thiết bị và nguồn lực./.
