(Baonghean) - Trở lại Khu tái định cư bản Kẻ Tắt, xã Thạch Ngàn (Con Cuông), trước mắt chúng tôi vẫn là hàng chục ngôi nhà trống trải, đứng “trơ gan” như mấy năm về trước. Vậy là bà con Đan Lai ở đầu nguồn Khe Khặng vẫn chưa có cơ hội về sinh sống trên vùng đất này.
Con đường từ trung tâm xã Thạch Ngàn đến các khu tái định cư Kẻ Da, Kẻ Tắt và Bá Hạ đã được rải nhựa phẳng lỳ, việc đi lại trở nên thuận lợi, không còn vất vả, gian nan như 3-4 năm về trước. Dừng chân ở bản Thạch Sơn, nơi tái định cư của 42 hộ đồng bào Đan Lai từ năm 2007 đến nay đã bạt ngàn màu xanh của rừng keo, rẫy sắn và ruộng lúa. Nhìn vào bộ mặt của Thạch Sơn, ai cũng nhận thấy cuộc sống của bà con nơi đây đang dần đi vào ổn định, người Đan Lai đã quen với cung cách làm ăn mới. Thế nhưng, cách đó không xa, khu tái định cư bản Kẻ Tắt lại đang trong tình trạng thi công dang dở và bị bỏ hoang. Những ngôi nhà sàn được thiết kế khá đẹp, nằm sát nhau chạy theo tuyến đường nhựa đều vắng bóng người, xung quanh là cỏ và cây dại rậm rạp. Đặc biệt, có 9 ngôi nhà chỉ mới dựng được bộ khung, không được che chắn, bảo vệ nên các hạng mục đều đã có dấu hiệu xuống cấp. Trường học, nhà văn hóa cũng chịu chung số phận, trở thành nơi ở của trâu, bò và cũng đang xuống cấp, hư hại vì không được sử dụng và bảo quản. Công trình nước sạch cũng nằm phơi mưa, phơi nắng, xung quanh cây dại phủ đầy và trở thành nơi trú ẩn của rắn, rết. Đồng thời, diện tích ruộng nước và đất màu được đầu tư khai hoang, phục vụ sản xuất cũng đang trong tình trạng hoang hóa.
 |
| Nhà xây xong chưa có người ở. |
Khu tái định cư bản Kẻ Tắt là 1 trong 3 hợp phần của Đề án “Bảo tồn và phát triển bền vững tộc người thiểu số Đan Lai đang sinh sống tại vùng lõi Vườn quốc gia Pù Mát” được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ cuối năm 2006. Hợp phần này được xây nhựng nhằm hỗ trợ phát triển sản xuất và ổn định đời sống cho 35 hộ đồng bào Đan Lai đang sinh sống tại thượng nguồn khe Khặng (Môn Sơn). Quy mô dự án gồm xây dựng 35 nhà sàn và các công trình phụ trợ, 5 phòng học, 3 nhà ở giáo viên, nhà văn hóa, trạm y tế, nhà vệ sinh công cộng. Các công trình phụ trợ bao gồm nền, hàng rào, cổng, sân, đường, bể nước sạch, hồ chứa nước và khai hoang, cải tạo 10,75ha đồng rộng. Tổng mức đầu tư được phê duyệt là gần 37 tỷ đồng. Nhưng đến thời điểm hiện nay, mới chỉ hoàn thành việc khai hoang ruộng nước và 26/35 ngôi nhà sàn bê tông, 9 ngôi nhà còn lại và các hạng mục khác đều còn trong tình trang dang dở. Việc thi công kéo dài và bỏ dở quá lâu ngày đã gây nên tình trạng lãng phí nguông vốn và lãng phí nguồn tài nguyên, cụ thể là tài nguyên đất. Trong khi đó, bà con Đan Lai ở vùng đầu nguồn khe Khặng còn gặp nhiều khó khăn, đang rất mong được ổn định cuộc sống.
Điều đáng nói là tiến độ của Đề án được thực hiện trong vòng 3 năm (từ 2007-2009), nhưng hiện nay đã chậm đến 6 năm và vẫn chưa thể hoàn thành. Lý giải nguyên nhân, UBND huyện Con Cuông cho rằng do dự án ở vùng sâu, vùng xa, đồi núi hiểm trở, giao thông đi lại khó khăn, trình độ dân trí thấp. Cùng với đó là sự phát sinh giá cả vật tư, vật liệu biến động, tổng mức đầu tư thực tế lớn hơn nhiều so với giá trị phê duyệt ban đầu. Trong khi đó, nguồn vốn ngân sách đầu tư lớn nhưng hàng năm cấp về đạt tỷ lệ thấp.
Mới đây, đồng chí Hoàng Viết Đường, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban chỉ đạo thực hiện Đề án có buổi làm việc với các thành viên là lãnh đạo các sở, ban, ngành liên quan và huyện Con Cuông để tìm cách tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc. Sau khi kiểm tra thực địa và nghe ý kiến trình bày từ nhiều phía, đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã yêu cầu các cơ quan liên quan tích cực bám sát để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh công tác phối hợp và lồng ghép để mục tiêu Đề án sớm được hoàn thành, giúp bà con Đan Lai sớm ổn định cuộc sống. Hy vọng, 35 hộ đồng bào Đan Lai sẽ không còn bị “lỗi hẹn” với Khu tái định cư bản Kẻ Tắt.
Tường Anh
