Trên cõi mạng, lướt vào đâu cũng gặp… chữa lành. Gia đình bất ổn, đi du lịch chữa lành. Làm ăn thất bát, đi thiền chữa lành. Học tập, công việc không như ý, tham gia khoá tu chữa lành. Thậm chí, béo phì không kiểm soát được, chọn gia nhập phe ăn xanh tự chữa lành… Từ khoá “chữa lành” có ở khắp mọi nơi, len lỏi vào mọi vấn đề của đời sống, tạo cảm giác như phép thần thông quảng đại có thể xoa dịu và giải quyết tất thảy phiền muộn của con người. Nhưng có thực vậy không?
Tuần trước, tò mò trước trào lưu chữa lành mọi thứ này, tôi mạnh dạn gia nhập vào một nhóm riêng tư trên Facebook có hơn 100.000 thành viên. Chờ đợi vài phút để được quản trị nhóm phê duyệt, sau khi “qua cổng” rồi, những tưởng sẽ được biết đến một thế giới tinh thần kỳ diệu nào đó để xoa dịu buồn khổ, nhưng không, hàng nghìn status trong nhóm hầu hết đều là triết lý sống đầy giáo điều, văn vở sáo rỗng, kiểu như: Càng biết khuyết điểm của mình bao nhiêu thì tốc độ trưởng thành càng nhanh, lòng tự tin với bản thân càng kiên định; Bạn là ngọn đuốc của chính mình; Bạn luôn có khả năng tha thứ nhiều hơn bạn nghĩ; Tha thứ cho lỗi lầm của kẻ khác là món quà dành cho họ…
Nhan nhản những câu từ như thế, và dưới comment có vô số những người tự nhận là coach (người khai vấn), thấu hiểu thân - tâm - trí, nhận tư vấn tâm lý cá nhân để chữa lành cho mọi trường hợp. Hiếu kì tìm hiểu sâu hơn về một số Coach hoạt động tích cực trên nhóm, thấy độ tuổi, giới tính, tiểu sử công việc khá đa dạng. Có những coach tuổi trung niên, nhưng cũng có coach chỉ tầm 20-25 tuổi, nam có nữ có, và trước khi đến với nghề khai vấn chữa lành thì họ từng là nhân viên văn phòng, tiểu thương, người viết lách tự do, bán hàng online…
Cảm nhận rõ là những coach này cực kỳ hoạt ngôn, lợi khẩu, có thể livestream hàng tiếng đồng hồ thao thao bất tuyệt về thế giới tâm linh, năng lượng nội lực, khai mở tâm trí…. Được biết, có các khoá đào tạo 15 ngày - 1 tháng dành cho coach, học xong đảm bảo coach nào cũng thuộc làu những câu chữ kiểu “hạt giống tâm hồn”, đưa lời khuyên cho ai cũng na ná nhau vậy.
Lên Facebook mới thấy chữa lành có muôn hình vạn trạng: khoá thiền chữa lành, lớp tu chữa lành, yoga chữa lành, viết để chữa lành, ăn xanh chữa lành, du lịch chữa lành, nghe chuông chữa lành, âm nhạc chữa lành, trò chuyện chữa lành… Không phải ai cũng có năng lực tự tìm tòi, khám phá và giải quyết các rắc rối trong thế giới tinh thần của bản thân, nên hầu hết các khoá chữa lành dưới mọi hình thức đều cần có người hướng dẫn và thu phí. Số tiền bỏ ra để hy vọng được chữa lành có thể chỉ vài trăm ngàn đồng (mua sách vở, tài khoản âm nhạc…), nhưng phần nhiều phải vài triệu đến vài chục triệu đồng (du lịch, mua sắm tài khoản, tư vấn tâm lý 1:1…), thế thì e rằng chưa lành đã tốn!
Công bằng mà nói, chữa lành có thể được xem là nhu cầu của cả một thế hệ - khi con người quá căng thẳng với hiện thực đời sống nhiều bất ổn trong một thời gian dài. Đặc biệt, xu hướng chữa lành lên ngôi sau đại dịch Covid-19 - cơn sóng thần xô đổ nhiều điều tưởng như bền vững. Do đó, sự ra đời của các dịch vụ, sản phẩm chữa lành âu cũng là điều tất yếu.
Bản thân chữa lành hàm ý xoa dịu, chuyển hoá cảm xúc, suy nghĩ tiêu cực, bất an, tổn thương trở về với trạng thái bình lặng, an yên, thoả hiệp hoặc thoả mãn với hiện tại để có thêm động lực, niềm tin vào bản thân. Chữa lành, hiểu đơn giản là hướng con người đến sự lạc quan, tích cực.
Nhưng càng đi vào “thị trường chữa lành”, càng thấy nhiều điều chệch hướng. Có cung ắt có cầu, và cầu vô số kể, vô tội vạ, khiến chữa lành thành trào lưu hình thức, nặng tính thương mại hoá. Đâu cứ phải nói lý thuyết chữa lành là chữa lành được đâu, cũng đâu phải cứ nghe nhiều những câu từ xoa dịu sáo rỗng là sức khoẻ tinh thần và nghịch cảnh thực tại sẽ tốt lên đâu. Thiết nghĩ, để tránh tiền mất tật mang, cần phải tự nâng cao nhận thức, hiểu biết để phân biệt thật - giả, lựa chọn điều phù hợp với nhu cầu và túi tiền của bản thân, đừng để đến cuối cùng, người được “chữa lành” thực sự lại chính là các coach - khi họ thoả thuê thu lợi từ các dịch vụ của mình.
